Przy świadczeniu niektórych usług przedsiębiorcy składają depozyt, który ma być gwarancją wykonania zawartej wcześniej umowy.
Depozyt składany przy zawieraniu niektórych kontraktów (np. remontowych czy budowlanych) ma być gwarancją wykonania danej umowy. Po realizacji umowy zgodnie z jej warunkami depozyt jest zwracany. Jeśli natomiast usługa nie zostanie zrealizowana czy też została wykonana z naruszenie warunków, to kwota wpłaconego depozytu, zgodnie z zawartą umową między kontrahentami nie zostanie zwrócona. W takiej sytuacji kwota depozytu może być dla firmy, która zatrzymuje depozyt przychodem podlegającym opodatkowaniu CIT. Czy tak też będzie w sytuacji, gdy firma wnosząca depozyt upadła?
Dorota Gaweł, konsultant podatkowy w ECDDP podkreśla, że kwota depozytu wygeneruje dla biorącego depozyt przychód dopiero w momencie, w którym podmiot biorący depozyt uprawniony będzie do zatrzymania otrzymanej wpłaty, a tym samym depozyt uzyska definitywny charakter.
Wynika to z tego, że nastąpi zmiana charakteru depozytu, który jako opłata o bezzwrotnym charakterze, na podstawie art. 12 ust. 3 ustawy z 16 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2011 r. nr 74, poz. 397 z późn. zm.) stanie się przychodem należnym z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej. Na podstawie tego przepisu za przychody związane z działalnością gospodarczą i z działami specjalnymi produkcji rolnej, osiągnięte w roku podatkowym, uważa się także należne przychody, choćby nie zostały jeszcze faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont.
Jednak gdy wnoszący depozyt upadł kwota nieodebranego depozytu nie będzie ostateczna.
Dorota Gaweł zaznacza, że w takiej sytuacji do okoliczności, w jakich doszło do niewykonania usługi przez upadłego należałoby odwołać się do ustawy z 28 lutego 2008 r. – Prawo upadłościowe i naprawcze (t.j. Dz.U. 2009 r. nr 175, poz. 1361 z późn. zm.), które mogą nadawać podmiotowi zarządzającemu masą upadłościową szczególne uprawnienia np. syndyk ma prawo do odstąpienia od umowy w razie niewykonania zobowiązania z umowy wzajemnej.
– To teoretycznie wiąże się z prawem żądania zwrotu wszystkiego, co strona upadła świadczyła, a więc również wpłaconego depozytu – dodaje Dorota Gaweł.
Oznacza to, że w takiej sytuacji depozyt nie stanie się świadczeniem definitywnym dla spółki, a tym samym nie będzie podlegał opodatkowaniu jako przychód.
Podkreślić również trzeba, że niektóre organy podatkowe stoją jednak na stanowisku, że samo dysponowanie kwotami tzw. kaucji gwarancyjnych po ich wpłacie stanowi źródło przychodów w postaci wartości nieodpłatnych świadczeń (np. interpretacja dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 20 października 2011 r., nr ITPB3/423-361/10/MT).