Zaliczenie do kosztów uzyskania przychodów wydatków poniesionych w wyniku ugody cywilnoprawnej zależy od tego, czy jej zawarcie było celowe.
Wydawane w imieniu ministra finansów interpretacje indywidualne w sprawach dotyczących możliwości zaliczania do kosztów uzyskania przychodu takich wydatków jak odszkodowanie, zadośćuczynienie, renta poniesionych w związku z uszkodzeniem ciała lub rozstrojem zdrowia oraz pozbawieniem lub zmniejszeniem zdolności do pracy zarobkowej czy zwiększeniem potrzeb osoby poszkodowanej są dla podatników niekorzystne.
Według organów podatkowych wydatki z tytułu odszkodowania oraz renty w związku z wypadkiem przy pracy nie pozostają w związku przyczynowo- -skutkowym z osiąganym przez pracodawcę przychodem. Celem zapłaty renty nie jest w takim przypadku uzyskanie przychodu, lecz zwolnienie się pracodawcy z zobowiązania naprawienia szkody – twierdził np. w interpretacji nr IP-PB3-423-381/08-2/DG dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie.
Również w piśmie nr BI/4117-0044/05 dyrektor Izby Skarbowej w Gdańsku uznał, iż wydatki spółki poniesione na wypłacenie jednorazowego odszkodowania i płatnej raz w miesiącu renty uzupełniającej na rzecz osoby poszkodowanej wskutek zaniedbań pracownika spółki nie stanowią kosztów uzyskania przychodu. W tym przypadku wydatki na odszkodowanie i rentę uzupełniającą nie przyczynią się bezpośrednio lub pośrednio do osiągnięcia przez spółkę przychodów ani w chwili obecnej, ani w przyszłości.
W innej interpretacji nr IBPBI/2/423-123/09/PP dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach stanął na stanowisku, że wypłacone przez szpital na rzecz poszkodowanego pacjenta kwoty odszkodowania, zadośćuczynienia oraz renty wiążą się pośrednio z prowadzoną działalnością, a ich celem nie jest uzyskanie przychodu, lecz zwolnienie się z zobowiązania z tytułu nienależytego wykonania usługi medycznej. Jedynie wydatki na koszty postępowań sądowych, w tym koszty opinii biegłego, zostały poniesione w celu obrony przed skierowanymi przeciwko szpitalowi roszczeniami, zatem pozostają w związku z jego funkcjonowaniem i mogą zostać zaliczone do kosztów działalności.
Jednak wyrok WSA w Poznaniu z 14 kwietnia 2011 r. (sygn. akt I SA/Po 143/11) daje szpitalom możliwość zaliczenia do kosztów prowadzonej działalności kwot wypłacanych pacjentowi z tytułu renty na podstawie zawartej ugody sądowej.
W sprawie będącej przedmiotem rozstrzygnięcia WSA w Poznaniu podatnik – szpital kliniczny złożył wniosek do ministra finansów o wydanie interpretacji indywidualnej. Chciał potwierdzenia, że kwoty, które będą ponoszone przez podatnika CIT na wypłatę renty na rzecz pacjenta na pokrycie zwiększonych potrzeb związanych z jego leczeniem i rehabilitacją w wysokości ustalonej przez strony w ugodzie sądowej stanowić będą koszty uzyskania przychodów. Po niekorzystnej interpretacji złożył skargę do sądu.
Wydając wyrok, WSA oparł swoje stanowisko na stwierdzeniu, że przy badaniu słuszności kwalifikacji wydatku do kosztów uzyskania przychodu należy dokonać obiektywnej oceny pod kątem celu, jak i racjonalności jego poniesienia. Sąd zgodził się z organem podatkowym, uznając, że wypłata rent czy odszkodowań będących konsekwencją szkód powstałych przy wykonywaniu świadczeń medycznych nie będzie miała wpływu na wielkość osiąganego przychodu. Niemniej WSA przyznał, że tego rodzaju wydatki pozostają w związku z prowadzoną przez szpital działalnością i z ryzykiem podejmowanym przy leczeniu pacjenta, zwłaszcza gdy dotyczy to procedur wysokospecjalistycznych. Stąd wydatki takie należy kwalifikować jako ponoszone w celu zachowania źródła przychodu.
Ponadto WSA potwierdził, że ustawodawca w art. 16 ust. 1 ustawy o CIT (t.j. Dz.U. z 2011 r. nr 74, poz. 397 z późn. zm.) wyłączył z kosztów ściśle określone wydatki mające charakter odszkodowawczy. Wśród nich nie znalazła się renta, wobec czego po spełnieniu przesłanek z art. 15 ustawy o CIT może być ona kwalifikowana do kosztów działalności.
Należy jednak mieć na uwadze, że sąd administracyjny może badać celowość zawarcia ugody cywilnoprawnej. Aktualne pozostaje stanowisko WSA w Gliwicach w wyroku z 24 lutego 2010r. (sygn. akt I SA/Gl 929/09), w którym stwierdził, że zasady ujmowania wydatków poniesionych w wyniku ugody zależą od tego, czy jej zawarcie było celowe.
WSA doszedł do odmiennych wniosków i stwierdził, że nie było podstaw do uznania roszczeń i zawarcia ugody. Stąd wydatkom wypłaconym z tytułu realizacji ugody odmówił możliwości zakwalifikowania do kosztów podatkowych.
Ważne!
Kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów