Podmiot, który musi spłacić zaległości w ZUS, ujmuje dopłatę jako koszt działalności operacyjnej.
Podmiot, który ma niedopłatę z tytułu składek ZUS, musi uregulować je i odpowiednio rozliczyć w księgach rachunkowych. Należy je ująć zapisem: strona Wn 440 – Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia, strona Ma konta 227 – Rozrachunki z ZUS. Wpłatę księguje się następująco: strona Wn konta 227 – Rozrachunki z ZUS, strona Ma konta 130 – Rachunek bankowy.
Monika Mazurek, księgowa z Auxilium, wyjaśnia, że niedopłata taka może być związana z błędnym naliczeniem składek ZUS, co wynika np. z wyższej podstawy do ubezpieczenia, niż została zadeklarowana. Przyczyną mogą być także błędy rachunkowe popełnione np. przy zaokrąglaniu składek lub popełnionych w deklaracji rozliczeniowej. Wówczas korekty może dokonać Zakład Ubezpieczeń Społecznych.
Płatnik składek po otrzymaniu zawiadomienia od ZUS podejmuje decyzję, czy składa deklarację korygującą zgodnie z zaleceniami (powinien to zrobić w ciągu siedmiu dni od daty otrzymania zawiadomienia o błędach w dokumentach przekazanych do ZUS oraz o zastosowanej korekcie danych), czy też wyraża zgodę na korektę dokonaną przez zakład.
Jeśli płatnik nie zgłosi się do właściwej jednostki ZUS i nie prześle w ustawowo przewidzianym terminie dokumentów korygujących, wówczas ZUS uznaje skorygowaną deklarację przez system DRA za poprawną. Należy pamiętać, że w takim przypadku nie zgodzi się kwota wpłaty dokonanej przez płatnika składek. Monika Mazurek wyjaśnia również, że decyzja o uznaniu korekty składek na deklaracji DRA dokonanej przez ZUS (jak również decyzja o złożeniu deklaracji korygującej) pociąga za sobą konieczność dokonania wpłaty różnicy wynikającej z błędnie wyliczonej DRA lub raportów imiennych.
Kwestię zaległości wobec ZUS reguluje ustawa z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2009 r. nr 205, poz. 1585 z późn. zm.).
Zgodnie z jej przepisami od nieopłaconych w terminie składek należne są od płatnika składek odsetki za zwłokę, na zasadach i w wysokości określonych tak jak od zaległości podatkowych. Jednostka powinna sama naliczyć odsetki, począwszy od dnia następującego po dniu, w którym składki należało opłacić. Odsetek nie nalicza się, jeżeli ich wysokość nie przekraczałaby 6,60 zł. W ewidencji księgowej ujmowane są na koncie 756 – Koszty finansowe.
Na dzień bilansowy zobowiązania wycenia się w kwocie wymagającej zapłaty. Oznacza to, że w bilansie wykazuje się zaległe składki ZUS wraz z odsetkami za zwłokę. Taka wartość ujmuje się w pozycji pasywów B. III 2g Zobowiązania krótkoterminowe z tytułu podatków, ceł, ubezpieczeń i innych świadczeń.
14 proc. wynoszą odsetki od zaległości podatkowych