Przedsiębiorcy zajmujący się obrotem węglem i koksem nie wiedzą, od którego towaru po 1 stycznia 2012 r. będą musieli zapłacić akcyzę. Podstawowe pytanie brzmi, czy trzeba będzie zapłacić podatek od węgla i koksu, które już dziś są w magazynach, czy też opodatkowane będą dopiero te, które kupione zostaną po nowym roku.
Odpowiedzi na to pytanie nie można znaleźć w uchwalonej przez Sejm nowelizacji ustawy akcyzowej, która reguluje opodatkowanie węgla i koksu.
Według ekspertów w przyszłym roku nie powinno być jednak większych problemów z rozliczaniem akcyzy od zmagazynowanych wyrobów.

Dopiero od sprzedaży

Regulacje wprowadzone przez Sejm w ustawie z 16 września 2011 r. o redukcji niektórych obowiązków obywateli i przedsiębiorców (tzw. druga ustawa deregulacyjna) w zakresie opodatkowania węgla i koksu nie przewidują przepisów przejściowych (ustawa czeka na podpis prezydenta).
W związku z tym – jak wyjaśnia Krzysztof Stefanowicz, dyrektor w departamencie podatkowym KPMG – podatek będzie nakładany wraz z wystąpieniem zdarzenia, z którym ustawa wiąże powstanie tego obowiązku. Oznacza to, że dopiero po 1 stycznia 2012 r. sprzedaż węgla (definiowana bardzo szeroko i następująca w momencie wydania węgla nabywcy lub przewoźnikowi), jak również import lub nabycie wewnątrzwspólnotowe zostaną opodatkowane akcyzą. O ile nie będą to transakcje objęte zwolnieniem.
– Ponieważ ani produkcja, ani składowanie węgla co do zasady nie podlegają opodatkowaniu, nie ma niebezpieczeństwa, że w momencie wejścia w życie przepisów wprowadzających akcyzę na węgiel, producent lub inny podmiot mający duże zapasy węgla będzie zobowiązany do zapłaty akcyzy od całej składowanej ilości – uspokaja Krzysztof Stefanowicz.
Michał Krzewiński, menedżer w PwC, dodaje, że w danej sytuacji wiążą te przepisy, które obowiązują w momencie zaistnienia zdarzenia podlegającego opodatkowaniu.
– W konsekwencji węgiel kupiony lub wydobyty w roku 2011, który pozostanie w magazynach po 1 stycznia 2012 r., będzie opodatkowany akcyzą, tylko jeżeli po tej dacie zostanie sprzedany lub zużyty na cele nieobjęte zwolnieniem – tłumaczy Michał Krzewiński.
Według Pawła Mikuły, konsultanta w PwC, w praktyce będzie to oznaczać, że podmioty, które nabędą węgiel lub koks do 1 stycznia 2012 r. włącznie i zużyją te produkty po tej dacie na cele niekorzystające ze zwolnienia od akcyzy, będą musiały złożyć deklaracje podatkowe i odprowadzić należny podatek akcyzowy.
W przypadku wyrobów węglowych podatnik będzie obowiązany, bez wezwania organu podatkowego:
1) składać właściwemu naczelnikowi urzędu celnego deklaracje podatkowe według ustalonego wzoru,
2) obliczać i wpłacać akcyzę na rachunek właściwej izby celnej
– za miesięczne okresy rozliczeniowe w terminie do 25. dnia przypadającego w drugim miesiącu od miesiąca, w którym powstał obowiązek podatkowy.
Kwota akcyzy należna od danych wyrobów węglowych może być obniżona o akcyzę zapłaconą od zużytych do ich wyprodukowania innych wyrobów węglowych.
Podmioty dokonujące czynności podlegających opodatkowaniu w zakresie wyrobów węglowych zwolnionych od akcyzy nie muszą składać deklaracji.
Zwolnione od akcyzy będą wyroby węglowe zużywane m.in. w procesie produkcji energii elektrycznej i wyrobów energetycznych; przez gospodarstwa domowe; organy administracji publicznej; jednostki Sił Zbrojnych; podmioty systemu oświaty, żłobki i kluby dziecięce; podmioty lecznicze; jednostki organizacyjne pomocy społecznej; w pracach rolniczych, ogrodniczych, w hodowli ryb oraz w leśnictwie; przez zakłady energochłonne do celów opałowych; przez podmioty gospodarcze, w których wprowadzone zostały w życie systemy prowadzące do osiągania celów dotyczących ochrony środowiska lub do podwyższenia efektywności energetycznej.



Obowiązek podatkowy

W sytuacji gdy nie będzie miało zastosowania jedno z licznych zwolnień, obowiązek podatkowy będzie powstawał na etapie wystawienia faktury, nie później niż w 7. dniu od dnia wydania wyrobów.
– A więc analogicznie jak w przypadku rozliczenia VAT – zauważa Zbigniew Liptak, starszy menedżer w Ernst & Young.
Od razu jednak zastrzega, że ze względu na to, iż akcyza jest podatkiem jednofazowym, dalszy obrót nie będzie już wiązał się z zapłatą podatku. Zatem opodatkowana będzie tylko jedna czynność (pierwsza mająca miejsce w 2012 r.), a dalsze już nie.

Wejście w życie

W nowelizacji ustawy akcyzowej w sposób dość ciekawy został określony moment wejścia w życie zmienionych przepisów. Zbigniew Liptak zwraca uwagę, że dotychczasowe ogólne zwolnienie akcyzowe upływa 1 stycznia 2012 r. Zatem nowe zasady opodatkowania będą obowiązywać od 2 stycznia 2012 r.
Według Michała Krzewińskiego oznacza to, że dotychczasowe zasady, tj. bezwarunkowe zwolnienie tych wyrobów z akcyzy, będą obowiązywać do 1 stycznia włącznie. Nie będzie zatem luki 1 stycznia 2012 r. W tym dniu będą obowiązywały jeszcze przepisy dotychczasowe.