Jak rozumieć miejsce faktycznego zarządu w praktyce stosowania prawa podatkowego, szczególnie w przypadku międzynarodowych umów o unikaniu podwójnego opodatkowania?
Pojęcie miejsca faktycznego zarządu (ang. place of effective management) pojawia się w tekście Modelowej Konwencji OECD (dalej: MK OECD) w różnych kontekstach. Wydaje się, że najistotniejsze jest ustalenie miejsca faktycznego zarządu spółki kapitałowej, gdyż to właśnie ono może determinować jurysdykcję, w której dana spółka będzie uznana za rezydenta podatkowego, a tym samym będzie tam podlegała nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu. Wbrew potocznemu mniemaniu, sam fakt założenia, czyli formalnej rejestracji, spółki w obcej jurysdykcji może nie wystarczyć dla uznania przez władze skarbowe państwa, z którego pochodzą wspólnicy takiej spółki, że jest ona faktycznie rezydentem podatkowym tej obcej jurysdykcji.
Przepis art. 3 ust. 1 ustawy o CIT wyraźnie stwierdza, że nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu, czyli obejmującemu wszystkie dochody, bez względu na miejsce ich osiągania, podlegają podatnicy, jeżeli mają siedzibę lub zarząd na terytorium RP. Termin ,,zarząd” należy rozumieć jako miejsce wykonywania faktycznego zarządu daną osobą prawną.
W tym kontekście należy przywołać treść art. 4 ust. 3 MK OECD, który stanowi, że jeżeli osoba niebędąca osobą fizyczną ma siedzibę w obu umawiających się państwach – stronach umowy, to uważa się, że ma ona siedzibę w tym państwie, w którym znajduje się miejsce jej faktycznego zarządu. Z kolei oficjalny komentarz do MK OECD wyjaśnia, że dla ustalenia siedziby osoby prawnej „nie byłoby właściwym rozwiązaniem przyznanie preferencji takiemu czysto formalnemu kryterium jak miejsce zarejestrowania. Dlatego ust. 3 bierze pod uwagę miejsce, w którym spółka jest faktycznie zarządzana”. Komentarz stwierdza dalej, że „miejsce faktycznego zarządu to miejsce, w którym (...) podejmowane są kluczowe decyzje w sprawach zarządzania i w sprawach handlowych, niezbędne dla prowadzenia działalności przedsiębiorstwa”.