Udzielenie pożyczki nie stanowi kosztu podatkowego, a jej zwrot nie stanowi przychodu. Rozliczane podatkowo są jedynie odsetki od wartości udzielonej pożyczki. Zasada ta obowiązuje również, gdy nie ma szans na odzyskanie pożyczki, np. gdy pożyczkobiorca zmarł.

W takiej sytuacji nie można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu wartości utraconej pożyczki mimo uszczerbku majątkowego pożyczkodawcy.

Jest to potwierdzone w orzecznictwie sądów administracyjnych (np. wyroku WSA w Warszawie z 15 lutego 2007 r., sygn. akt III SA/Wa 3939/06, wyrok WSA w Gliwicach z 8 marca 2011 r., sygn. akt I SA/Gl 1219/10). Za koszt uzyskania przychodu nie może być uznana także pożyczka przedawniona oraz umorzona.

Jak mówi Jarosław Ziółkowski, starszy konsultant podatkowy w Independent Tax Advisers, śmierć pożyczkobiorcy nie oznacza automatycznie wygaśnięcia zobowiązania z tytułu zaciągniętej pożyczki, bowiem na spadkodawcach może ciążyć obowiązek spłaty zadłużenia. Wierzyciel może jednak zbyć wierzytelność z tytułu pożyczki na rzecz podmiotu trzeciego, który będzie mógł dalej dochodzić spłaty zadłużenia.

Artykuł 16 ust. 1 pkt 44 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2011 r. nr 74, poz. 397 z późn. zm.) określa, że nie uważa się za koszty umorzonych wierzytelności, z wyjątkiem tych, które uprzednio zostały zarachowane jako przychody należne. Tym samym dla wierzyciela kosztem jest wartość wierzytelności, która poprzednio została zarachowana jako przychód należny w wartości netto. Ponadto kosztem nie są straty z tytułu odpłatnego zbycia wierzytelności, chyba że wierzytelność ta uprzednio została zarachowana jako przychód należny.

Jednak jeśli zbywane przez spółkę wierzytelności nie zostały uprzednio ujęte jako przychód należny, to kosztem jest cena, za którą wierzytelność wraz z odsetkami sprzedano z wyłączeniem strat wynikających z takiej transakcji. Takie stanowisko potwierdził WSA w Gliwicach w wyroku z 7 lutego 2011 r. (sygn. akt I SA/Gl 1061/10).