Prawomocny mandat karny jest niezwłocznie uchylany, jeżeli kara grzywny została nałożona za czyn, który nie stanowi wykroczenia skarbowego. Uchylenie mandatu następuje na skutek złożenia wniosku przez ukaranego w zawitym (nieprzywracalnym) terminie 7 dni od daty przyjęcia mandatu lub z urzędu.

Kara grzywny za wykroczenie skarbowe może być wymierzona w granicach od jednej dziesiątej do dwudziestokrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia. Mandatem karnym można nałożyć natomiast karę grzywny w granicach nieprzekraczających podwójnej wysokości minimalnego wynagrodzenia. Wymierzając karę grzywny lub nakładając ją mandatem karnym, uwzględnia się także stosunki majątkowe i rodzinne sprawcy oraz jego dochody i możliwości zarobkowe.

Organem, który zajmuje się uchylaniem mandatu karnego, jest sąd właściwy do rozpoznania sprawy, na którego obszarze działania została nałożona w tym trybie kara grzywny. Jakub Rychlik, doradca podatkowy, wyjaśnia nam, że uchylenie mandatu następuje na skutek złożenia wniosku przez ukaranego w zawitym (nieprzywracalnym) terminie 7 dni od daty przyjęcia mandatu lub z urzędu.

– Biorąc pod uwagę to, że mandat może uchylić jedynie sąd, ukarany powinien złożyć wniosek do właściwego sądu – radzi Jakub Rychlik.

Ekspert dodaje, że wniosek złożony do niewłaściwego sądu będzie przekazany do sądu właściwego. Termin będzie zachowany, mimo że wniosek został złożony do niewłaściwego sądu, pod warunkiem że nastąpiło to w ciągu 7 dni od dnia przyjęcia mandatu.

– Urząd skarbowy jako finansowy organ postępowania przygotowawczego nie jest właściwy w sprawie rozpoznawania wniosków o uchylenie nałożonego mandatu – dodaje Jakub Rychlik.

Według naszego rozmówcy urząd nie jest również kompetentny w zakresie przekazywania takich wniosków do sądu w celu rozpatrzenia. Oznacza to, że w razie złożenia wniosku o uchylenie prawomocnego mandatu karnego w urzędzie skarbowym wniosek taki nie wywoła skutków prawnych.

– Nie będzie podlegał rozpoznaniu. W takiej sytuacji urząd skarbowy nie będzie miał ani prawa, ani obowiązku, by wniosek ten skierować do właściwego sądu – podkreśla nasz rozmówca.

Najlepszym rozwiązaniem – jak sugeruje Jakub Rychlik – w przypadkach gdy podatnik wie, że nie popełnił wykroczenia skarbowego, a nie chce być ukarany mandatem, jest niewyrażenie zgody na jego przyjęcie. Spowoduje to, że sprawa będzie rozpoznawana na zasadach ogólnych, a więc organ postępowania przygotowawczego będzie musiał wszcząć dochodzenie. Trzeba też pamiętać, że postępowania mandatowego nie stosuje się, jeżeli:

● w związku z wykroczeniem skarbowym nastąpiło uszczuplenie należności publicznoprawnej, chyba że do chwili przyjęcia mandatu karnego wymagalna należność została w całości uiszczona;

● zachodzi zbieg przepisów, a ten sam czyn sprawcy wykroczenia skarbowego wyczerpuje zarazem znamiona przestępstwa skarbowego;

● za wykroczenie skarbowe należałoby orzec przepadek przedmiotów.