Organizacja zarządzająca prawami autorskimi, wypłacająca honoraria, nabywa i wyświadczy usługę, gdy działa w imieniu własnym, lecz na rzecz twórcy dzieła.
Zasady opodatkowania czynności wykonywanych przez organizacje zarządzające prawami autorskimi budzą od lat duże kontrowersje. Przemysław Skorupa, doradca podatkowy w Deloitte, zwraca uwagę, że w orzecznictwie sądowym ukształtował się pogląd, że w przypadku, gdy organizacja taka, działając w imieniu własnym, lecz na rzecz twórcy, pobiera od użytkownika honoraria z tytułu praw autorskich, a następnie przekazuje je twórcy, wówczas prowadzi działalność gospodarczą w rozumieniu ustawy o VAT (t.j. Dz.U. z 2011 r. nr 177, poz. 1054).
Ponadto – jak dodaje ekspert – z orzecznictwa sądowego wynika, że w takiej sytuacji podstawą opodatkowania dla wskazanej organizacji jest otrzymane przez nie wynagrodzenie w postaci prowizji lub w innej formie (np. potrącenia z przekazywanego honorarium). Podstawa opodatkowania nie obejmuje zatem całości honorarium otrzymanego od użytkownika i przekazanego twórcy. Przemysław Skorupa wyjaśnia, że wykładnia taka opierała się na braku w dotychczasowych przepisach odpowiednika art. 28 dyrektywy VAT, dotyczącego tzw. komisu usług. Przepis taki został jednak wprowadzony do ustawy o VAT 1 kwietnia 2011 r. (od 1 grudnia 2008 r. funkcjonował podobny przepis regulujący ustalenie podstawy opodatkowania). Obecnie, jeżeli organizacja zarządzająca prawami autorskimi działa w imieniu własnym, lecz na rzecz twórcy, wówczas należy przyjąć, że nabyła ona i wyświadczyła usługę (polegającą na udostępnieniu praw autorskich). Organizacja zarządzająca prawami autorskimi powinna zatem wystawić fakturę VAT użytkownikowi prawa.
– O ile udostępnienie praw autorskich przez twórców lub artystów wykonawców (w ramach usługi kulturalnej) jest zwolnione z VAT, to zwolnienie takie zasadniczo nie powinno mieć zastosowania do organizacji zarządzającej prawami autorskimi – zaznacza Przemysław Skorupa.
Zakres zwolnienia jest bowiem ograniczony podmiotowo właśnie do twórców i artystów wykonawców. Nie powinno to jednak stanowić problemu w przypadku większości użytkowników. O ile będzie im przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego, to VAT wykazany na fakturach organizacji nie będzie dla nich stanowił dodatkowego kosztu.