Podatnikiem VAT może być każdy samodzielny podmiot niezależnie od jego formy organizacyjno-prawnej.
Małżonkowie prowadzą dwie firmy. Mąż jedną, a żona drugą. Oboje są podatnikami VAT. Planują jednak utworzenie jednej spółki cywilnej.
– Jakie to będzie miało skutki podatkowe – pyta małżeństwo z Hańczy.
Podatnikami VAT są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na jej cel lub rezultat. Wojciech Kotowski, doradca podatkowy w Kancelarii Ożóg i Wspólnicy, zwraca uwagę, że organy podatkowe oraz sądy administracyjne są zgodne, iż spółka cywilna spełnia tę definicję jako jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej. Zgodnie z orzeczeniem Naczelnego Sądu Administracyjnego (sygn. akt I FSK 264/10) podatnikiem podatku od towarów i usług może być każdy samodzielny podmiot prawny niezależnie od jego formy organizacyjno-prawnej. Podmiotowość prawnopodatkowa spółek cywilnych nie budzi żadnych wątpliwości.
– W sytuacji powołania spółki cywilnej przez współmałżonków można założyć dwa przykładowe scenariusze – uważa Wojciech Kotowski.
Pierwszy – każdy z małżonków prowadzi własną działalność gospodarczą, zaś nowo powołany podmiot będzie prowadził odrębną działalność. Drugi – każdy z małżonków prowadzi działalność gospodarczą, jednak w momencie powołania spółki cywilnej przejmie ona zakres dotychczasowej działalności małżonków.
Według Wojciecha Kotowskiego w pierwszej sytuacji małżonkowie nie kończą prowadzonych przez siebie działalności gospodarczych, lecz powołują nowy podmiot prawa podatkowego – spółkę cywilną, która nabywa własny NIP oraz rejestruje się jako podatnik dla celów VAT. Zakres jej działalności nie musi być zbieżny z działalnością wykonywaną dotychczas przez małżonków.
W drugim przypadku należy zakładać, że do spółki cywilnej każdy ze współmałżonków, a jednocześnie wspólników, przeniesie dotychczas prowadzoną działalność. Działanie to jest transakcją zbycia przedsiębiorstwa pozostającą poza zakresem opodatkowania tym podatkiem. Wojciech Kotowski wyjaśnia, że po uznaniu, iż powołanie spółki cywilnej małżonków będzie wiązało się z zakończeniem dotychczasowej formy działalności każdego ze współmałżonków, będą mogli oni dokonać wyrejestrowania dla celów VAT, a tym samym zakończyć działalność jako podatnicy tego podatku.
Podstawa prawna
Art. 15 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 54, poz. 535 z późn. zm.).