Jeżeli organizacja członkowska, np. stowarzyszenie, świadczy odpłatne usługi na rzecz osób trzecich, to podlegają one VAT.
Statutowa działalność różnego rodzaju organizacji członkowskich do końca ubiegłego roku była zwolniona z VAT. Jak wynika z interpelacji poselskiej (nr 20657/ 11), na skutek zmian w przepisach podatkowych zwolnieniu podlegają obecnie tylko działania podejmowane na rzecz członków organizacji. Skutkuje to nierealizowaniem przez organizacje obowiązków ustawowych wynikających z ustawy o działalności pożytku publicznego i wolontariacie.
Jak wyjaśniło MF w odpowiedzi na interpelację, od 1 stycznia 2011 r. na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 31 ustawy o VAT (Dz.U. z 2004 r. nr 54, poz. 535 z późn. zm.) zwolnienie dotyczy usług wykonywanych przez organizacje nienastawione na osiąganie zysku, powołane do realizacji celów m.in. o charakterze politycznym, związkowym, religijnym, filantropijnym w zakresie zbiorowego interesu swoich członków. Przedmiotem tego zwolnienia jest faktyczne wyłączenie ze wspólnego systemu VAT czynności wykonywanych przez różnego rodzaju stowarzyszenia i podobne organizacje wyłącznie na rzecz swoich członków w warunkach, które wykluczają konkurencję tych czynności z usługami świadczonymi w ramach działalności gospodarczej przez innych podatników.
Podobnie w przypadku czynności przewidzianych w art. 43 ust. 1 pkt 21 ustawy o VAT zwolnienie dotyczy wyłącznie usług świadczonych przez grupę na rzecz jej członków, które są bezpośrednio niezbędne do wykonywania przez nich działalności zwolnionej lub wyłączonej z podatku, o ile nie spowoduje to naruszenia warunków konkurencji.
Podmioty, których działalność jest objęta zwolnieniem na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 21 i 31 ustawy o VAT, mogą równocześnie prowadzić działalność w formie świadczenia usług na rzecz osób trzecich. Jak podkreśliło MF, w tym przypadku usługi te będą opodatkowane na zasadach ogólnych (jeżeli nie są one objęte zwolnieniem od VAT na podstawie innych przepisów).
W ocenie MF uregulowania te nie są sprzeczne z ustawą o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie i nie stanowią przeszkody w realizacji przez organizację pozarządową zapisanego w ustawie obowiązku świadczenia usług nie tylko na rzecz jej członków.