FATCA (Foreign Account Tax Compliance Act) oznacza skrót nazwy amerykańskiej ustawy o ujawnianiu dla celów podatkowych informacji o zagranicznych rachunkach. Co z niej wynika?
Ustawa przewiduje nałożenie na zagraniczne – tj. nieposiadające siedziby w USA – banki i inne instytucje finansowe (np. firmy ubezpieczeniowe, domy maklerskie, fundusze inwestycyjne itp.) obowiązku informowania amerykańskich organów podatkowych o rachunkach prowadzonych na rzecz podatników amerykańskich, przy czym definicja tych podatników jest szeroka i obejmuje obywateli amerykańskich, w tym również takich, którzy nie są rezydentami Stanów Zjednoczonych dla celów podatkowych, a także obywateli innych państw – posiadaczy prawa pobytu w Stanach Zjednoczonych (tzw. Green Card). FATCA wejdzie w życie od stycznia 2013 r.
O ile podstawowym celem regulacji FATCA było ujawnienie – dla celów podatkowych – zagranicznych rachunków posiadanych przez podatników amerykańskich, dotychczas niekiedy nieujawnionych władzom podatkowym USA, to nowe przepisy zawierają także materialny element podatkowy, polegający na nałożeniu 30-proc. podatku na wypłaty dokonywane ze Stanów Zjednoczonych na zagraniczne rachunki z tytułu dywidend, odsetek oraz przychodów z tytułu zbycia składników majątkowych, w tym papierów wartościowych. Sposobem uniknięcia tego podatku ma być zawarcie przez zagraniczną instytucję finansową porozumienia z amerykańskimi organami skarbowymi, umożliwiającego przekazanie stosownych informacji.
FATCA może rodzić dwojakiego rodzaju wątpliwości. Po pierwsze – co do zgodności obowiązków nałożonych przez FATCA z polskimi przepisami prawa bankowego dotyczącymi tajemnicy bankowej. Po drugie – co do wzajemnego stosunku FATCA i dwustronnej umowy polsko-amerykańskiej z 1974 r. o unikaniu podwójnego opodatkowania i zapobieganiu uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu, aczkolwiek wskazówkę może tutaj stanowić art. 5 („Ogólne zasady opodatkowania”) wspomnianej umowy.