Dla rozliczenia podatkowego transakcji polegających na wniesieniu aportem zorganizowanej części przedsiębiorstwa istotne jest jej wyodrębnienie faktyczne i zdolność do samodzielnego działania pod względem finansowym i organizacyjnym.
Ostatnia nowelizacja ustaw o podatkach dochodowych zmieniła od 2011 roku zasady związane z ustalaniem kosztów podatkowych w odniesieniu do określania wartości przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części (ZCP) przez podmiot otrzymujący tego rodzaju wkład. Ustawa nie wprowadziła jednak jednoznacznej definicji zorganizowanej części przedsiębiorstwa, co stanowi problem dla podatników przeprowadzających transakcje konsolidacyjne i przekształceniowe przedsięwzięć gospodarczych.
W kontekście definicji wynikającej z art. 4a pkt 4 ustawy o CIT (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 54, poz. 654 z późn. zm.) istotny jest odpowiedni zakres wyodrębnienia ZCP, tak aby po jego odłączeniu ten fragment przedsiębiorstwa mógł samodzielnie prowadzić dalszą działalność.
Jak mówi Piotr Chmieliński, radca prawny, doradca podatkowy w Kancelarii Ożóg i Wspólnicy, nie powinno być większych wątpliwości, gdy mianem zorganizowanej części przedsiębiorstwa podatnik chce określić jeden ze swoich oddziałów czy odrębny rodzaj prowadzonej przez siebie działalności. Wątpliwości mogą się natomiast pojawić w przypadku próby wyodrębnienia w postaci zorganizowanej części jednego z wewnętrznych wydziałów lub części przedsiębiorstwa zintegrowanej dotychczas dość mocno z całą strukturą podatnika.
Z kolei Adam Wacławczyk, starszy menedżer w Deloitte, mówi, że fakt wyodrębnienia, nie musi wynikać z dokumentów korporacyjnych danego podmiotu, w szczególności dokumentów regulujących jego funkcjonowanie – nieodzowne jest jednak, aby było ono dostrzegalne w praktyce i faktycznie istniało.
Piotr Chmieliński dodaje, że fiskus dość często wymaga, aby w ramach wyodrębnianej części przedsiębiorstwa była również ujęta nieruchomość, na której będą wykonywane usługi czy też produkcja.
Trzeba też pamiętać, że zorganizowana część przedsiębiorstwa wyłączona została z opodatkowania VAT. Jednak organy podatkowe podejmują w praktyce próby zakwestionowania kwalifikacji przedmiotu transakcji.
Adam Wacławczyk stwierdza, że fiskus kwestionuje takie transakcje, jeśli równolegle nie doszło do przejęcia wszelkich zobowiązań związanych ze zbywaną działalnością przez nabywcę. Podobnie w przypadku pozostawienia nieruchomości w spółce zbywającej zorganizowaną część, na której prowadzona była dotychczas działalność. Wtedy zdaniem niektórych organów tego rodzaju aport nie powinien być traktowany jako zbycie zorganizowanej części przedsiębiorstwa.
Wydzielona część firmy
Zorganizowana część przedsiębiorstwa będzie, gdy:
● nastąpi wyodrębnienie organizacyjne i finansowe
● obejmie składniki materialne i niematerialne (w tym zobowiązania)
● jest przeznaczona do realizacji określonych zadań.