Jakie zasady muszą stosować przedsiębiorcy po zmianie przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (VAT).

● Czy zniknie zabezpieczenie

Nie. Od 1 kwietnia 2011 r. zniesiony został obowiązek składania zabezpieczenia przez importerów, którzy rozliczają VAT na uproszczonych zasadach, tj. w deklaracji podatkowej. Na podatników nałożono jednak inny obowiązek. Muszą oni przedstawiać organowi celnemu dokumenty potwierdzające rozliczenie kwoty podatku należnego z tytułu importu towarów w deklaracji podatkowej w terminie 4 miesięcy po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy z tytułu importu towarów. Jeżeli podatnik nie dopełni tego obowiązku, utraci prawo do rozliczania podatku z tytułu importu towarów w odniesieniu do tej kwoty podatku, którą miał rozliczyć w deklaracji podatkowej. W konsekwencji będzie musiał zapłacić kwotę podatku wraz z odsetkami. Dodatkowo naczelnik urzędu skarbowego będzie mógł odebrać podatnikowi na okres 36 miesięcy prawo do rozliczania podatku w sposób uproszczony.
Podstawa prawna
Art. 33a ust. 5 i 6 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 54, poz. 535 z późn. zm.).

● Czy agencja celna będzie przedstawicielem

Tak. Warunek posiadania uprawnień do zawodowego wykonywania doradztwa podatkowego (zgodnie z przepisami o doradztwie podatkowym lub do usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych zgodnie z przepisami o rachunkowości) nie będzie miał zastosowania do agencji celnej, jeżeli podatnik ustanawiający ten podmiot przedstawicielem podatkowym dokonuje na terytorium kraju wyłącznie importu towarów, których miejscem przeznaczenia jest terytorium państwa UE inne niż Polska. Dodatkowo wywóz z terytorium kraju musi być dokonywany przez importera tych towarów w ramach wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów. Agencja celna może wtedy wykonywać czynności w zakresie prowadzenia, w imieniu i na rzecz podatników, dla których pełni funkcję przedstawiciela, dokumentacji i ewidencji na potrzeby podatku oraz sporządzania, w imieniu i na rzecz tych podatników, deklaracji podatkowych i informacji podsumowujących na potrzeby VAT.
Podstawa prawna
Art. 15 ust. 8a i 8b ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 54, poz. 535 z późn. zm.).

● Czy urząd celny wskaże dług w decyzji

Tak. Jeżeli organ celny stwierdzi, że kwota podatku wyliczona w zgłoszeniu celnym lub deklaracji podatkowej (w przypadku rozliczania VAT w sposób uproszczony) jest nieprawidłowa, to w drodze decyzji określi jej wysokość. Dodatkowo zgodnie z nowelizacją ustawy o VAT naczelnik urzędu celnego otrzymał prawo do pobrania od niepobranej kwoty podatku odsetek z uwzględnieniem wysokości i zasad obowiązujących dla poboru odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych. Warto pamiętać, że wysokość odsetek jest liczona od dnia następującego po dniu powstania obowiązku podatkowego do dnia powiadomienia o wysokości należności podatkowych. Naczelnik urzędu celnego nie będzie miał prawa pobrać odsetek, jeżeli podatnik udowodni, że wykazana w zgłoszeniu celnym nieprawidłowa kwota podatku była spowodowana okolicznościami niewynikającymi z jego zaniedbania lub świadomego działania.
Podstawa prawna
Art. 37 ust. 1a ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 54, poz. 535 z późn. zm.).

● Czy VAT musi rozliczyć polski podatnik

Tak. Do tej pory podatek mógł być w praktyce rozliczony albo przez zagranicznego usługodawcę, który był zarejestrowany w Polsce dla celów VAT, albo przez polskiego nabywcę usługi. Na skutek nowelizacji ustawy o VAT w przypadku świadczenia usług lub dostawy towarów przez podmiot zagraniczny na rzecz polskiego podatnika VAT podatnikiem z tytułu tych czynności jest zawsze usługobiorca lub nabywca towarów.
Dotychczasowe przepisy w takich wypadkach wskazywały, że podatnikiem jest usługobiorca lub nabywca towarów, ale z wyjątkiem sytuacji, gdy usługodawca lub dokonujący dostawy towarów rozliczy podatek należny. W praktyce prowadziło to do nieporozumień co do tego, kto i kiedy powinien rozliczyć VAT. Prostszym sposobem jest wprowadzenie zasady, że w tego rodzaju transakcjach generalnie podatek rozlicza nabywca usługi lub towaru. Zatem w opisanej sytuacji podatnikiem jest zawsze polski nabywca usługi.
Podstawa prawna
Art. 17 ust. 2 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 54, poz. 535 z późn. zm.).

● Czy zwrot dla turysty tylko w gotówce

Nie. Od 1 kwietnia znacznie zliberalizowane zostały przepisy o zawrocie VAT turystom spoza Unii Europejskiej. Jedną ze zmian jest rozszerzenie form zwrotu. Nowe przepisy dopuszczają zwrot podróżnemu nie tylko w formie wypłaty gotówkowej, ale również polecenia przelewu, czeku rozrachunkowego lub karty płatniczej. Do tej pory przy zwrotach dokonywanych przez sprzedawców bezpośrednio (możliwy jest również zwrot przez pośrednika) gotówkowe formy zwrotu ograniczały w praktyce świadczenie tej usługi jedynie w stosunku do podróżnych, którzy odwiedzali Polskę co najmniej kilka razy w roku i mogą wrócić do sklepu po zwrot podatku w ciągu kilku miesięcy od zakupu. Po zmianie przepisów sprzedawcy będą mogli dokonać zwrotu podróżnemu w formie bezgotówkowej bez jego obecności w sklepie czy punkcie wypłat (w przypadku zwrotów przez pośrednika). Do udokumentowania zwrotu będą potrzebne odpowiednie wyciągi bankowe lub potwierdzenia przelewów.
Podstawa prawna
Art. 127 ust. 5 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 54, poz. 535 z późn. zm.).

● Czy jest 23-proc. VAT dla usług w portach

Nie. Obecnie usługi świadczone na obszarze portów morskich polegające na obsłudze środków transportu morskiego lub służące bezpośrednim potrzebom ich ładunków podlegają 0-proc. stawce VAT. To samo dotyczy usług świadczonych na obszarze portów morskich związanych z transportem międzynarodowym, polegających na obsłudze środków transportu lądowego oraz żeglugi śródlądowej lub służących bezpośrednim potrzebom ich ładunków. Przed zmianą w przypadku usług służących bezpośrednim potrzebom ładunków stawka 0 proc. miała zastosowanie tylko w przypadku ich świadczenia na rzecz armatora morskiego, co wynikało z art. 83 ust. 1 pkt 17. Nowelizacja powoduje, że nie ma obecnie wątpliwości, iż zarówno usługi obsługi środków transportu, jak i służące bezpośrednim potrzebom ładunków podlegają opodatkowaniu stawką 0 proc., bez względu na to, czy są świadczone na rzecz armatora morskiego, czy też nie.
Podstawa prawna
Art. 83 ust. 1 pkt 9 i 9a ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 54, poz. 535 z późn. zm.).