Jeśli spadkobierca nabywa roszczenia, które przysługiwały spadkodawcy za życia, podatek będzie obejmował także te roszczenia
Urzędy skarbowe naliczają podatek od dziedziczonych roszczeń, których dochodzenie w przyszłości nie zawsze kończy się sukcesem.
– Urząd pobiera podatek od dziedziczonych praw do nieruchomości, nie uwzględniając poniesionych w przyszłości kosztów postępowań, a na koniec podatnik dostaje decyzję odmowną i nie otrzymuje żadnych praw do nieruchomości. Czy to zgodne z prawem – pyta pan Andrzej z Wisły.
Przy nabyciu w drodze dziedziczenia roszczeń związanych z prawami do nieruchomości podatnicy mają wiele problemów z określeniem, od jakiej wartości powinien zostać zapłacony podatek od spadków i darowizn.

Przyjęcie spadku

Na podstawie ustawy o podatku od spadków i darowizn (t.j. Dz.U. z 2009 r., nr 93, poz. 768) nabycie przez osoby fizyczne w drodze dziedziczenia własności rzeczy znajdujących się w Polsce lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium RP podlega podatkowi od spadków i darowizn.
W związku z tym – jak wskazuje Katarzyna Sala, prawnik w Auxilium – osoba, która złoży przed sądem lub notariuszem oświadczenie o przyjęciu spadku w terminie sześciu miesięcy od dnia, w którym dowiedziała się o powołaniu jej do spadku, lub która mimo upływu tego terminu nie złoży jakiegokolwiek oświadczenia, staje się spadkobiercą i jako taka jest zobowiązana zapłacić podatek od odziedziczonego spadku. W szczególności jeśli w wyniku dziedziczenia spadkobierca nabywa roszczenia, które przysługiwały spadkodawcy za życia, podatek będzie obejmował także te roszczenia.

Obowiązek podatkowy

Beata Poźniak, asystent podatkowy w Taxplan, stwierdza, że wątpliwości wiążą się z tym, że podatnik w momencie powstania obowiązku podatkowego (z chwilą przyjęcia spadku) nie w każdym przypadku jest w stanie precyzyjnie określić wartość nabytych praw, a tym samym określić podstawę opodatkowania.
– Podstawę opodatkowania stanowi wartość praw majątkowych ustalona według stanu praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego – wyjaśnia Beata Poźniak.
Ekspert dodaje, że minister finansów uznaje, że w skład spadku wchodzą prawa, takie jak wierzytelności i obowiązki, a także uzasadnione prawnie nadzieje na nabycie takiego prawa. Ponadto uznaje, że obowiązek podatkowy wynika z nabycia własności rzeczy i praw majątkowych. Takie stanowisko zostało zaprezentowane m.in. w interpretacji nr IBPBII/1/436-124/10/ŚS z 6 czerwca 2010 r.
– Tym samym nieopodatkowanie dziedziczonych roszczeń związanych z nieruchomościami może wiązać się z powstaniem ryzyka podatkowego – ostrzega Beata Poźniak.

Koszty do uwzględnienia

A co z zarzutami niektórych podatników, że przy obliczaniu podatku urzędy skarbowe nie uwzględniają wszystkich kosztów, jakie w przyszłości mogą obciążyć spadkobiercę w związku z tym, że będzie on dochodzić odziedziczonych po spadkodawcy roszczeń? Katarzyna Sala stwierdza, że w momencie ustalania wysokości podatku dokładne obliczenie tych kosztów jest niemożliwe. Urzędy skarbowe nie mają wiedzy na temat wszystkich działań, które spadkobierca może podjąć w odniesieniu do odziedziczonego spadku, co oznacza, że nie są w stanie oszacować wysokości kosztów.
Katarzyna Sala radzi, aby osoba, która dowiedziała się o powołaniu jej do spadku, przed złożeniem oświadczenia o przyjęciu spadku zastanowiła się, czy charakter poszczególnych składników masy spadkowej oraz związane z nimi potencjalne korzyści uzasadniają przyjęcie spadku, a co za tym idzie czy są warte poniesienia kosztu w postaci podatku od całej odziedziczonej masy spadkowej.