Stosowanie podstawowego 23-proc. VAT na usługi portowe ma miejsce, gdy nie zostaną spełnione warunki ustawowe do objęcia stawką w wysokości 0 proc.
Ministerstwo Gospodarki chce przywrócenia preferencyjnej, zerowej stawki VAT na usługi realizowane w portach morskich. W odpowiedzi na postulaty wicepremiera Waldemara Pawlaka Ministerstwo Finansów zaznaczyło, że obowiązuje już zerowa stawka na usługi portowe. Problem w tym, że 0-proc. VAT ma zastosowanie do usług świadczonych przez porty po spełnieniu pewnych warunków, od których zależy preferencyjny VAT.
Jak wyjaśnia resort finansów, opodatkowaniu stawką 0-proc. podlegają usługi świadczone na rzecz armatora morskiego, służące bezpośrednim potrzebom środków transportu morskiego, rybołówstwa morskiego i statków ratowniczych morskich oraz ich ładunkom. Warunek dla zastosowania stawki 0-proc. to świadczenie tych usług na rzecz armatora morskiego. Opodatkowaniu stawką 0-proc. mogą podlegać np. usługi składowania towarów, ważenia, kontroli jakości towarów, jeżeli świadczone są na rzecz armatora morskiego.
Stawka 0-proc. stosowana jest także do usług świadczonych na obszarze polskich portów morskich polegających na obsłudze morskich środków transportu oraz do usług świadczonych na obszarze polskich portów morskich, związanych z transportem międzynarodowym, polegających na obsłudze lądowych środków transportu.
Według MF stawka 0-proc. ma również zastosowanie do usług związanych bezpośrednio z eksportem towarów, dotyczących towarów eksportowanych, polegających na ich pakowaniu, przewozie do miejsc formowania przesyłek zbiorowych, składowaniu, przeładunku, ważeniu, kontrolowaniu i nadzorowaniu bezpieczeństwa przewozu. Oznacza to, że usługi portowe (składowanie, ważenie, załadunek itd.), które wykonywane są na towarze eksportowanym podlegają opodatkowaniu 0-proc. stawką VAT.
Zerowy VAT ma zastosowanie również do usług związanych bezpośrednio z importem towarów, w przypadku gdy wartość tych usług została włączona do podstawy opodatkowania importu towarów, z wyjątkiem usług w zakresie ubezpieczenia towarów oraz usług dotyczących importu towarów zwolnionych z podatku.
Warunkiem zastosowania stawki 0-proc. jest prowadzenie przez podatnika dokumentacji, z której wynika, że usługi te zostały wykonane przy zachowaniu warunków określonych w przepisach.
Ponadto z informacji, jakie resort finansów uzyskał z innych państw członkowskich (Holandia, Niemcy, Estonia, Belgia) oraz na podstawie danych zawartych w Międzynarodowym Biurze Dokumentacji Fiskalnej wynika, że tak jak w Polsce, zastosowanie stawki 0-proc. w innych krajach w odniesieniu do usług świadczonych w portach, uzależnione jest od spełnienia wielu ustawowych warunków, m.in. świadczenie usług bezpośrednio na rzecz operatora statku morskiego lub związanych z eksportem towarów.
Preferencje dla portów w UE*
Holandia
Do określonych towarów wykorzystywanych przez wypływające statki stosuje się stawkę 0-proc. VAT (zwolnienie z prawem do odliczenia podatku naliczonego), np. olej, zapasy i inne towary, które są wykorzystywane na pokładzie. Stawka 0-proc. ma także zastosowanie do świadczenia usług (także usług pośredników), np. rozładunek niezaimportowanych towarów i składowanie (maksymalnie do 30 dni).
Niemcy
W Niemczech zwolnieniu z prawem do odliczenia podlega świadczenie usług przeznaczonych dla bezpośrednich potrzeb określonych rodzajów statków (np. holowanie, pilotowanie, usługi ratunkowe, usługi brokerów okrętowych, likwidatorów szkód, kontrolerów statków, kontrolerów towarów oraz usługi zwykle dostarczane z takimi usługami). Zwolnienie od podatku jest przyznawane tylko, jeżeli czynność jest wykonywana bezpośrednio na rzecz operatora statku morskiego.
Estonia
W Estonii stawka podatku wynosi 0 proc. na usługi:
● zaopatrzenia dla bezpośrednich potrzeb statków pływających po międzynarodowych wodach,
● transportowe przy eksporcie towarów, organizowania transportu towarów i pomocnicze usługi powiązane z tym transportem,
● transportowe przy imporcie towarów, organizacji transportu towarów i pomocnicze usługi powiązane z takim transportem towarów, jeżeli wartość tych usług jest włączona do podstawy opodatkowania towarów importowanych.
● portowe świadczone na rzecz statków pływających na wodach międzynarodowych, np. usługi załadunku statku,
● składowania, jeżeli usługa jest świadczona na rzecz podatnika z innego państwa członkowskiego lub niemającego siedziby w UE lub jest to pomocnicza usługa do transportu powiązanego z tranzytem, importem, eksportem towarów.
Belgia
Usługi świadczone w portach są zwolnione z VAT, gdy są związane z nawigacją albo konieczne do wykorzystywania statku lub jego ładunku oraz usługi są świadczone dla statku.
* przykłady zebrane przez Ministerstwo Finansów
Ważne!
W 2010 r. załadowano i wyładowano w polskich portach morskich łącznie 59,5 mln ton ładunków, podczas gdy w roku 2009 – 45 mln ton