Ostatnia nowelizacja ustawy o doradztwie podatkowym przyznała doradcom podatkowym prawo do wyznaczania swojego zastępcy, pełnomocnika w postępowaniu przed urzędami skarbowymi.
Podatnik udzielił pełnomocnictwa doradcy podatkowemu do reprezentowania go przed urzędem skarbowym. Ten jednak ze względów zdrowotnych nie może właściwie wykonywać swoich obowiązków.
– Czy istnieje możliwość udzielenia przez doradcę podatkowego dalszego pełnomocnictwa innemu doradcy, występującemu w charakterze zastępcy – pyta pan Marian z Kętrzyna.
W toku postępowania przed organami podatkowymi niejednokrotnie podatnicy korzystają z możliwości wyznaczenia profesjonalnego pełnomocnika. Do występowania przed organami podatkowymi oraz sądami administracyjnymi w roli pełnomocnika podatnika (także płatnika i inkasenta) uprawnieni są m.in. doradcy podatkowi.

Ustanowienie zastępcy

Radosław Druć, konsultant podatkowy w TPA Horwath, wyjaśnia, że jeszcze do niedawna przepisy nie określały wprost zasad udzielania dalszego pełnomocnictwa przez doradcę podatkowego reprezentującego mocodawcę przed urzędem skarbowym. Dlatego też pojawiały się wątpliwości związane z możliwością odpowiedniego zastosowania regulacji zawartych w kodeksie cywilnym. Zgodnie z art. 106 kodeksu cywilnego pełnomocnik może ustanowić swojego zastępcę (tzw. substytuta) tylko wtedy, gdy jest do tego umocowany.
– Umocowanie takie może wynikać bądź z treści pełnomocnictwa głównego udzielonego przez mocodawcę, ze stosunku prawnego będącego podstawą pełnomocnictwa (np. z umowy zlecenia, gdzie przyjmujący zlecenie może powierzyć wykonanie zlecenia innej osobie), lub z ustawy – podpowiada Radosław Druć.
Według eksperta znowelizowana ustawa o doradztwie podatkowym wprowadziła od 7 sierpnia 2010 r. regulację, zgodnie z którą można udzielić dalszego pełnomocnictwa innemu doradcy podatkowemu. Ponadto substytucja, tj. udzielenie przez doradcę podatkowego dalszego pełnomocnictwa, może objąć także adwokata lub radcę prawnego.
– Istotne jest, że ustanowienie substytuta nie powoduje wygaśnięcia umocowania pełnomocnika głównego – zauważa Radosław Druć.



Umocowanie do działania

Zarówno substytut, jak i pełnomocnik główny mogą działać samodzielnie w imieniu mocodawcy (pod warunkiem że możliwość taka nie została ograniczona treścią pełnomocnictwa). Dlatego też substytut, mimo że zostaje ustanowiony przez pełnomocnika, działa w imieniu samego mocodawcy, a skutki jego działania mają odzwierciedlenie bezpośrednio w sferze prawnej podatnika. Zakres umocowania substytuta może oczywiście zostać odpowiednio ograniczony i nie może wykraczać poza zapisy zawarte w umocowaniu pierwotnym. Ponadto umocowanie substytuta może zawierać upoważnienie do ustanowienia dalszych substytutów.
– Gdy doradca podatkowy działa jako substytut, wykazanie umocowania polega na przedstawieniu, poza oryginałem lub uwierzytelnionym odpisem dokumentu pełnomocnictwa substytucyjnego, również dokumentu pełnomocnictwa udzielonego doradcy podatkowemu, który wystawił to pełnomocnictwo substytucyjne – podkreśla Radosław Druć.
Wyjątkiem jest sytuacja, w której dokument ten został wcześniej złożony do akt sprawy. Należy również pamiętać, że doradca podatkowy może sam uwierzytelnić odpis udzielonego mu pełnomocnictwa.

Odwołanie pełnomocnictwa

Podatnik, który chce odwołać pełnomocnictwo substytucyjne udzielone doradcy podatkowemu, może to zrobić z pominięciem pełnomocnika głównego.
Do substytuta odnoszą się wszystkie przepisy dotyczące pełnomocnictwa głównego, a więc i jego ustania. Substytucja traci moc w wyniku odwołania przez mocodawcę lub pełnomocnika głównego lub wskutek śmierci mocodawcy. Co prawda – jak dodaje Radosław Druć – brak jest przepisów mówiących wprost o wygaśnięciu substytucji w przypadku śmierci pełnomocnika głównego (ewentualnie likwidacji osoby prawnej), jednak przyjmuje się, że w takiej sytuacji poza pełnomocnictwem pierwotnym wygasa również pełnomocnictwo substytucyjne.
Taki rodzaj umocowania wygasa też, gdy zostanie zrealizowany cel udzielenia pełnomocnictwa substytucyjnego określony w jego treści.
Ważne!
Odwołanie substytucji powinno nastąpić w takiej samej formie jak jej udzielenie, czyli przez przedłożenie odpowiedniego dokumentu do organu prowadzącego postępowanie. Pełnomocnictwo substytucyjne traci moc z chwilą uzyskania informacji przez organ podatkowy o jego cofnięciu