Podatnicy, którzy będą składać deklarację za pierwszy okres 2011 roku, muszą pamiętać o nowych obowiązkach związanych z opodatkowaniem nieruchomości, miejscem świadczenia usług oraz ograniczonym odliczeniu VAT od samochodów
W 2011 roku nastąpiło kilka zmian w VAT, które bezpośrednio rzutują na sposób wypełnienia deklaracji podatkowych. Modyfikacje przepisów VAT, które mają wpływ na sposób rozliczenia podatku w deklaracji, dotyczą:
● wzrostu stawek VAT,
● dostosowania do PKWiU 2008 (zmiany m.in. w załącznikach do ustawy)
● odliczania podatku naliczonego z tytułu nabycia samochodów i paliwa do ich napędu,
● dostosowania do przepisów UE: w zakresie miejsca świadczenia usług w dziedzinie kultury, sztuki, sportu, nauki, edukacji, rozrywki itp.,
● miejsca świadczenia usług transportu towarów.

Ograniczenia dla aut

Od 1 stycznia 2011 r. zmieniają się zasady odliczania VAT od samochodów osobowych i niektórych pojazdów samochodowych oraz paliwa wykorzystywanego do ich napędu. Do 31 grudnia 2012 r. został wprowadzony jednakowy limit w odliczaniu podatku przy nabyciu niektórych pojazdów samochodowych (konstrukcyjnie zbliżonych do samochodów osobowych) oraz paliw wykorzystywanych do ich napędu tak jak dla samochodów osobowych.
Podatnikowi przysługuje ograniczone prawo do odliczenia podatku, tj. w wysokości 60 proc. (nie więcej jednak niż 6 tys. zł): kwoty podatku określonej w fakturze lub podatku należnego z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, lub kwoty podatku należnego od dostawy towarów dla której podatnikiem jest ich nabywca.
Ograniczenia te dotyczą:
● samochodów osobowych,
● niektórych pojazdów samochodowych o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony (w tym samochodów z kratką).
Nastąpiły też ograniczenia w odliczaniu podatku naliczonego przy nabyciu paliw silnikowych, oleju napędowego oraz gazu wykorzystywanych do napędu samochodów osobowych i niektórych innych pojazdów samochodowych.
Nie stosuje się obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego (zakaz odliczenia VAT) w przypadku nabycia paliw silnikowych, oleju napędowego oraz gazu wykorzystywanych do napędu:
● samochodów osobowych
● niektórych pojazdów samochodowych o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony (w tym samochodów z kratką).

VAT od nieruchomości

Inaczej będzie też rozliczany VAT od wydatków związanych z nieruchomością wykorzystywaną zarówno do celów prowadzonej działalności gospodarczej, jak i do celów prywatnych podatnika. Podatnik, który poniósł nakłady na nabycie, w tym nabycie praw wieczystego użytkowania gruntów, oraz wytworzenie nieruchomości stanowiącej część przedsiębiorstwa danego podatnika i który wykorzystuje tę nieruchomość zarówno do celów prowadzonej działalności gospodarczej, jak i do celów innych, w tym do swoich celów osobistych lub swoich pracowników (w tym byłych pracowników), podatek naliczony powinien obliczyć według udziału procentowego, w jakim dana nieruchomość wykorzystywana jest do celów działalności gospodarczej.
Dodatkowo w przypadku, gdy w ciągu 120 miesięcy (10 lat), licząc od miesiąca, w którym nieruchomość stanowiąca majątek przedsiębiorstwa podatnika została przez niego oddana do użytkowania, nastąpiła zmiana w stopniu wykorzystania tej nieruchomości do celów działalności gospodarczej, podatnik musi skorygować VAT przy jej nabyciu lub wytworzeniu.
Korekty podatku odliczonego dokonuje się w deklaracji za okres rozliczeniowy, w którym nastąpiła ta zmiana, w kwocie proporcjonalnej do pozostałego okresu korekty. Jeżeli podatnik wykorzystuje tę nieruchomość w działalności gospodarczej również do czynności zwolnionych od podatku bez prawa do odliczeń, korekta powinna uwzględniać proporcję określoną w art. 90 ust. 3 – 10 ustawy o VAT. Jednocześnie, ponieważ przeznaczenie nieruchomości (części nieruchomości) stanowiącej część przedsiębiorstwa do wykorzystania do celów innych niż prowadzona działalność, będzie podlegało obowiązkowej korekcie podatku odliczonego, wykorzystanie to nie będzie traktowane jako świadczenie usług i w związku z tym nie będzie opodatkowane.



Miejsce świadczenia usług

Dotychczas miejscem wykonania usług w dziedzinie kultury, sztuki, sportu, nauki, edukacji, rozrywki oraz podobnych usług, takich jak targi i wystawy, oraz usług pomocniczych do tych usług (w tym świadczenia przez organizatorów usług w tych dziedzinach), niezależnie od tego czy świadczonych na rzecz podatników czy podmiotów niebędących podatnikami było miejsce, gdzie usługi były faktycznie świadczone.
Od 1 stycznia 2011 r. zasada ta została utrzymana jedynie w odniesieniu do usług w zakresie ww. dziedzin świadczonych na rzecz podmiotów niebędących podatnikami.
Natomiast w odniesieniu do usług świadczonych na rzecz podatników wyodrębniono usługi wstępu na imprezy kulturalne, artystyczne, sportowe, naukowe, edukacyjne, rozrywkowe lub podobne, takie jak targi i wystawy, oraz usług pomocniczych związanych z usługami wstępu na te imprezy. Miejscem świadczenia usług w zakresie ww. usług wstępu świadczonych na rzecz podatnika jest miejsce, w którym te imprezy faktycznie się odbywają. Zmiana wprowadzona od 1 stycznia 2011 r. dotyczy określania miejsca świadczenia pozostałych (oprócz usług wstępu) usług w dziedzinie kultury sztuki, sportu, nauki, edukacji, rozrywki itd. świadczonych na rzecz podatnika. Zgodnie z zasadą ogólną miejscem świadczenia w takim przypadku jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę lub stałe miejsce zamieszkania (lub stałe miejsce prowadzenia działalności lub miejsce, w którym podatnik zwykle prowadzi działalności lub w którym ma miejsce zwykłego pobytu).

Usługi transportowe

Od 1 stycznia 2011 r. przepisami rozporządzenia ministra finansów z 22 grudnia 2010 r. w sprawie wykonania przepisów ustawy o podatku od towarów i usług określone zostało odmiennie niż w art. 28b ustawy o VAT miejsce świadczenia usług transportu towarów. Miejscem świadczenia usług transportu towarów świadczonych na rzecz podatnika, będącego usługobiorcą tych usług, posiadającego na terytorium kraju siedzibę, stałe miejsce zamieszkania lub stałe miejsce prowadzenia działalności, jeżeli transport ten wykonywany jest w całości poza terytorium Unii Europejskiej jest miejsce, gdzie faktycznie odbywa się transport towarów.
Trzeba przypomnieć, że usługi transportu towarów wykonywane w całości poza terytorium UE do 31 grudnia 2010 r. pozostawały poza zakresem VAT. Natomiast w związku ze zmianą w zakresie miejsca świadczenia usługi takie zostały objęte tym podatkiem. Zatem określenie szczególnego miejsca świadczenia dla usług transportu towarów wykonywanych fizycznie poza terytorium UE spowoduje, że te usługi będą tak jak do 31 grudnia 2010 r. poza zakresem VAT.
Przykład
Rozliczenie nieruchomości
1. Podatnik, który prowadzi działalność wyłącznie opodatkowaną nabył w lipcu 2011 r. nieruchomość o wartości netto 2 mln zł, która będzie stanowiła majątek jego przedsiębiorstwa i będzie ją wykorzystywał w 50 proc. do tej działalności opodatkowanej. VAT wynikający z tej transakcji wynosi 440 000 zł, a podatek naliczony – 220 000 zł (440 000 zł x 50 proc.). Z tytułu nabytej nieruchomości, podatnik w rozliczeniu za lipiec 2011 r. odliczy od podatku należnego kwotę 220 000 zł.
2. W maju 2012 roku, tj. po upływie 10 miesięcy, podatnik zmniejsza stopień wykorzystania tej nieruchomości do działalności gospodarczej opodatkowanej do 10 proc. (bez wyprowadzania tej części nieruchomości z majątku przedsiębiorstwa). Będzie obowiązany dokonać korekty odliczonego VAT w deklaracji za okres rozliczeniowy, w którym nastąpiła ta zmiana, czyli w deklaracji za maj 2012 r. (ewentualnie w deklaracji za II kwartał 2012 r., jeżeli rozlicza się kwartalnie), zmniejszając podatek naliczony do odliczenia o kwotę 161 333 zł.
Sposób obliczenia korekty:
1) Kwota VAT, jaka by przysługiwała do odliczenia przy wykorzystaniu do działalności gospodarczej opodatkowanej w 10 proc. = 44 000 zł (440 000 zł x 10 proc.)
2) Kwota VAT odliczona przy nabyciu nieruchomości w 2011 r. = 220 000zł (440 000 zł x 50 proc.)
3) Różnica: 44 000 zł – 220.000 zł = -176 000 zł
4) Kwota korekty zmniejszającej kwotę podatku do odliczenia (obliczona dla pozostałego okresu korekty, tzn. 110 miesięcy) = -161 333 zł
[-176 000 zł:120 x (120-10)]