Firmy mogą okresowo zmniejszyć wysokość stawek amortyzacji środków trwałych, by uzyskać dochód, od którego odliczą straty z lat poprzednich
Spółka zaangażowała duże środki na projekt, którego harmonogram realizacji jest rozłożony na kilka lat. W pierwszych latach nie uzyskiwała takich przychodów, które przewyższałyby poniesione koszty. Poniosła więc straty. Obecnie inwestycja zaczyna przynosić zyski, ale wysokość dochodu spółki nie umożliwia pełnego odliczenia straty.
– Co może zrobić spółka, aby nie stracić prawa do odliczenia straty – pyta pan Konrad z Inowrocławia.

Odliczenie od dochodu

Zgodnie z przepisami ustawy o CIT (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 54, poz. 654 z późn. zm.) spółki mają prawo do odliczenia strat podatkowych od dochodu w latach następnych. Prawo do rozliczenia straty jest uregulowane w art. 7 ust. 5 tej ustawy.
Jak mówi Piotr Kościańczuk, dyrektor w Kancelarii Skłodowscy, spółka ma prawo zmniejszyć dochód w ciągu 5 lat podatkowych po poniesieniu straty, jednak odliczenie w żadnym roku nie może przekraczać 50 proc. poniesionej straty.
Co jednak zrobić, gdy lata mijają, a osiągnięty dochód nie jest wystarczająco duży, aby stratę rozliczyć?
– Jedną z dozwolonych prawnie metod regulowania wysokości dochodu jest zmiana stawek amortyzacji podatkowej – stwierdza Piotr Kościańczuk.
Zmiany stawki można dokonać, począwszy od miesiąca następującego po miesiącu, w którym środki te zostały wprowadzone do ewidencji, albo od pierwszego miesiąca każdego następnego roku podatkowego. Ten sam przepis umożliwia w następnych latach podatkowych powrót do stawek maksymalnych określonych w załączniku do ustawy o CIT. Niedopuszczalna jest jednak zmiana metody amortyzacji.
– Jeżeli plan finansowy na rok nie daje nam możliwości rozliczenia straty, można tej sytuacji zaradzić, zmieniając stawki od pierwszego dnia roku podatkowego. Jest to bardzo prosty w zastosowaniu mechanizm planowania i optymalizacji podatkowej – tłumaczy Piotr Kościańczuk.

Rozliczenie amortyzacji

Zmiany stawek można zastosować do poszczególnych środków trwałych. Środek trwały, aby mógł podlegać amortyzacji, powinien być kompletny i zdatny do użytku w dniu przyjęcia do używania, a także wykorzystywany na potrzeby związane z prowadzoną działalnością gospodarczą.
Dlatego istotne jest, czy w sytuacji spółki wytworzone w trakcie realizacji przedmiotowej inwestycji środki trwałe spełniają warunki umożliwiające dokonywanie odpisów amortyzacyjnych. Jeżeli okaże się, że część składników majątkowych powstałych w związku z inwestycją nie spełnia warunków, to podatnik będzie miał możliwość odroczenia momentu rozpoczęcia dokonywania odpisów amortyzacyjnych.
Natomiast w przypadku spełnienia przez te składniki majątkowe warunków uprawniających do dokonywania odpisów amortyzacyjnych podatnikowi pozostanie jedynie możliwość zmiany stawki amortyzacyjnej wynikającej z wykazu.
Zdaniem Jarosława Nożewskiego, eksperta podatkowego w KPMG, oznacza to, że jeżeli podatnik posiada kilka środków trwałych tego samego rodzaju, może obniżyć stawkę w odniesieniu do jednego wybranego środka trwałego w ramach tego samego rodzaju, a pozostałe amortyzować według stawek z wykazu stawek amortyzacyjnych. Możliwość zmiany stawek nie jest uwarunkowana wystąpieniem jakichkolwiek okoliczności.
– Także wysokość obniżenia bądź podwyższenia stawki dla danego środka trwałego jest dowolna i została pozostawiona do dyspozycji podatnika – tłumaczy Jarosław Nożewski.
Przyjęcie maksymalnie obniżonej stawki (tj. 0 proc.) prowadzi do zaniechania w danym okresie odpisów amortyzacyjnych.

Powrót do starych stawek

Podatnik, decydując się na obniżenie stawki amortyzacyjnej, powinien mieć na uwadze okres efektywnej użyteczności gospodarczej danego środka trwałego, tak aby w całości zamortyzować wartość początkową danego środka trwałego.
Kiedy podatnik dokonał obniżenia stawki, w kolejnych latach podatkowych może podwyższyć uprzednio obniżoną stawkę amortyzacyjną – limitem są stawki wynikające z wykazu stawek amortyzacyjnych dołączonego do ustawy.
PRZYKŁAD
Odliczenie straty poniesionej w poprzednich latach
Firma w latach 2008 – 2009 zanotowała straty w wysokości 100 tys. zł. Mogą być one odliczone w okresie 5-letnim, ale w żadnym roku nie można przekroczyć 50 proc. straty. Firma chce w rozliczeniu za 2011 rok odliczyć maksymalną część tych strat. W tym celu, aby uzyskać dochód na poziomie minimalnym 50 tys. zł pozwalającym na odliczenie straty do wysokości limitu (straty mogą być sumowane), z początkiem 2011 roku podatnik może obniżyć wysokość stawek amortyzacji. Spowoduje to zmniejszenie kosztów uzyskania przychodu i zwiększenie dochodu, od którego odliczy straty z lat poprzednich.