Kodeks karny skarbowy przewiduje kary grzywny za nierzetelne prowadzenie ksiąg. Dotyczy to osób prowadzących księgi podatkowe, czy np. doradców podatkowych.

Podatnik, który składając organowi podatkowemu, innemu uprawnionemu organowi lub płatnikowi deklarację lub oświadczenie, podaje nieprawdę lub zataja prawdę albo nie dopełnia obowiązku zawiadomienia o zmianie objętych nimi danych, przez co naraża podatek na uszczuplenie, podlega karze grzywny albo karze pozbawienia wolności, albo obu tym karom łącznie. Wynika to z art. 56 ustawy z 10 września 1999 r. Kodeks karny skarbowy (t.j. Dz.U. z 2007 r. nr 111, poz. 765 z późn. zm.).
Przepis ten ma duże znaczenie również dla doradców podatkowych. Według bowiem orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego z 12 września 2005 r., (sygn. akt SK 13/05) pojęcie prawda użyte w tym przepisie obejmuje nie tylko obowiązek ciążący na podatniku co do podania faktów, ale również poprawności ich kwalifikacji prawnej.
Według jednak art. 9 par. 3 kodeksu karnego skarbowego, za przestępstwa skarbowe lub wykroczenia skarbowe odpowiada, jak sprawca, także ten, kto na podstawie przepisu prawa, decyzji właściwego organu, umowy lub faktycznego wykonywania zajmuje się sprawami gospodarczymi, w szczególności finansowymi, osoby fizycznej, osoby prawnej albo jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, której odrębne przepisy przyznają zdolność prawną. Wyrażany jest podgląd, że za sprawą art. 9 par. 3 kodeksu karnego skarbowego, odpowiedzialności na podstawie art. 56 może również podlegać doradca podatkowy.
Sformułowanie - zajmuje się sprawami gospodarczymi - może wzbudzać wątpliwości interpretacyjne. Jednakże Sąd Najwyższy w wyroku z 22 lutego 2006 r. (sygn. akt III KK 213/05) uznał, że sprawcą w rozumieniu powyższego przepisu może być m.in. doradca podatkowy zajmujący się, na podstawie umowy, sprawami gospodarczymi podatnika. A co za tym idzie - prowadzenie ksiąg rachunkowych oraz sporządzanie deklaracji przez doradcę podatkowego może zostać uznane za zajmowanie się sprawami gospodarczymi, przy czym, jak słusznie stwierdził Sąd Najwyższy we wspomnianym wyroku, odpowiedzialność wynikająca z art. 9 par. 3 kodeksu karnego skarbowego jest niezależna od odpowiedzialności podmiotu, którego sprawami gospodarczymi zajmowała się osoba ponosząca odpowiedzialność na mocy tego przepisu.
Z kolei art. 61 kodeksu karnego skarbowego przewiduje kary grzywny za nierzetelne prowadzenie ksiąg. Przepis ten dotyczy odpowiedzialności osoby prowadzącej księgi podatkowe. Może to być sam podatnik, jak i osoba, której zlecono to zadanie, np. doradca podatkowy.
KRZYSZTOF TOMASZEWSKI