Resort finansów jest za opracowaniem tekstu jednolitego ustawy o VAT. Jest to słuszna inicjatywa, gdyż ustawa była już zmieniana kilkadziesiąt razy. Eksperci: każda nowelizacja powinna się wiązać z publikacją tekstu jednolitego.
VAT 2011
Ministerstwo Finansów zamierza przekonać marszałka Sejmu do podjęcia inicjatywy opublikowania tekstu jednolitego ustawy o VAT. Tak zapewniał w wywiadzie dla „DGP” Maciej Grabowski, wiceminister finansów.
Inicjatywa zasługuje na aprobatę, biorąc pod uwagę jedynie te zmiany ustawy o VAT, które zaczną obowiązywać od 1 stycznia 2011 r. Nie dość, że jest ich kilkadziesiąt, to dodatkowo są wprowadzane przez kilka nowelizacji.
Eksperci podpowiadają: każda nowelizacja ustaw powinna być powiązana z ogłoszeniem w Dzienniku Ustaw jej tekstu jednolitego. To powinna być reguła, a nie wyjątek.

Skutki nowelizacji

Poza prawnikami nie każdy pewnie zdaje sobie sprawę z tego, że nowelizacje ustaw – nie tylko podatkowych – dokonywane są na zasadzie zbliżonej do aneksowania umowy. Na ten aspekt zwraca uwagę Andrzej Pośniak, prawnik, doradca podatkowy z kancelarii CMS Cameron McKenna, który wyjaśnia, że ustawa nowelizująca odnosi się jedynie do określonych artykułów bądź paragrafów zmienianej ustawy i odpowiednio je modyfikuje.
– W efekcie po nowelizacji mamy w obiegu ustawę pierwotną oraz, niezależnie, ustawę ze zmianami do ustawy pierwotnej – podkreśla Andrzej Pośniak.
Zdaniem naszego rozmówcy, przyjmując, że na przestrzeni lat takich ustaw nowelizujących jest więcej, to bez korzystania ze specjalnego oprogramowania komputerowego ustalenie obowiązującej treści danej ustawy nie jest łatwym zadaniem. W przypadku ustaw podatkowych, które były nowelizowane kilkadziesiąt razy, stanowi to prawdziwe wyzwanie dla wytrwałych.

Ujednolicanie ustaw

W praktyce podatnicy posługują się tekstami ustaw ujednolicanymi przez różne wydawnictwa książkowe lub elektroniczne. Tomasz Siennicki, partner w Kancelarii Kolibski Nikończyk Dec & Partnerzy, stwierdza, że jest to konsekwencją tego, iż praca na tekstach autentycznych jest w zasadzie niemożliwa w sytuacji tej liczby zmian, jakie mamy w przepisach podatkowych.
– W praktyce doszło już do tego, że do Dziennika Ustaw mało kto zagląda. Jeżeli już, to tylko zanim ukaże się jakiś popularny zbiór przepisów – komentuje Tomasz Siennicki.
Niestety, ewentualne błędy istniejące w takich tekstach – co się również zdarza, ale na szczęście nieczęsto – obciążają podatników.
Tomasz Grunwald, doradca podatkowy, radca prawny, partner w firmie doradczej KPMG, wyjaśnia, że obecna ustawa o VAT weszła w życie 1 maja 2004 r. i po pierwszym okresie kilkunastu miesięcy bez nowelizacji, była potem przedmiotem dość częstych zmian. Szczególnie w tym i na początku przyszłego 2011 roku szykuje się kilka następujących po sobie nowelizacji.
– Ogłoszenie ujednoliconego tekstu ustawy o VAT to dobra zapowiedź, choć trzeba przyznać, że w dobie informatyzacji i obfitości na rynku księgarskim ujednoliconych tekstów przepisów nie jest już tak trudno jak kiedyś pracować z aktualnymi przepisami – zastrzega Tomasz Grunwald.
Jego zdaniem w internecie nietrudno znaleźć tekst ustawy o VAT zawierającej wszelkie jej nowelizacje, często nawet zanim formalnie zaczną obowiązywać. Z reguły są to teksty budzące zaufanie (ujednolicone przez specjalistów), choć zawsze należy zachować czujność, bo i tam zdarzają się błędy, a warto pamiętać, że w ustawie podatkowej nawet brak przecinka może rodzić bardzo poważne konsekwencje finansowe dla podatnika.



Potrzebny tekst jednolity

Tomasz Siennicki uważa, że jednolity tekst ustawy o VAT jest potrzebny, zwłaszcza po wejściu w życie nadchodzących zmian, wprowadzanych kilkoma nowelami i mających obowiązywać jednocześnie lub w krótkich odstępach czasu.
– Taka publikacja poprawia pewność prawa – ocenia ekspert z Kancelarii Kolibski Nikończyk Dec & Partnerzy.
Oczywiście po publikacji tekstu jednolitego, po kolejnej większej zmianie przepisów, duża część podatników przejdzie ponownie na teksty nieautentyczne, czyli ujednolicane przez ekspertów. Nie uzasadnia to jednak w żadnym razie zaniechania publikacji tekstów jednolitych.
Również Tomasz Grunwald podkreśla, że tylko test ustawy oficjalnie ogłoszonej w Dzienniku Ustaw ma walor tekstu obowiązującego. Ogłoszenie jednolitego tekstu w Dzienniku Ustaw z pewnością pozwoli podatnikom składającym wnioski formalne i pisma procesowe na nieprzywoływanie wszelkich zmian wprowadzonych do oryginalnego tekstu ustawy wraz z odpowiednimi Dziennikami Ustaw.
– Wystarczające będzie odwołanie się do tego Dziennika Ustaw, który będzie zawierał tekst jednolity ustawy – podpowiada specjalista z KPMG.

Zmiany na przyszłość

Czy teksty jednolite nie powinny pojawiać się przy każdej większej zmianie przepisów? Tomasz Siennicki uważa, że warto się nad tym zastanowić. Jego zdaniem wymaga to pewnych nakładów, ale z drugiej strony jest to jedna z form zapewnienia pewności prawa.
– Z drugiej jednak strony mam wrażenie, że pomysł publikacji tekstu jednolitego jest odpowiedzią na ogólną medialną krytykę sposobu wprowadzania zmian w VAT i ma chyba na celu jej łagodzenie – sugeruje Tomasz Siennicki.
Niestety, bieżących problemów podatników związanych z połapaniem się, co się tak naprawdę zmienia, a co nie, i od kiedy, taki tekst nie rozwiąże.
Również Andrzej Pośniak zauważa, że pojawiają się coraz liczniejsze inicjatywy, aby przy okazji bardziej obszernych nowelizacji uchwalany był bieżący tekst jednolity danej ustawy. Tekst taki zawierałby aktualne brzmienie danego aktu prawnego.
– W tym zakresie inicjatywa dotycząca przygotowanie tekstu jednolitego ustawy o VAT jest jak najbardziej godna pochwały – ocenia Andrzej Pośniak.
Najlepiej byłoby, aby teksty jednolite ustaw uchwalane były przy każdej ich nowelizacji, gdyż oszczędziłoby to podatnikom trudu sięgania do nieoficjalnych opracowań oraz dokonywania własnych poprawek do oryginalnego tekstu.