Zmiana przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (VAT) wykracza daleko poza podniesienie stawek o 1 pkt proc.
Z początkiem 2011 roku zmianie ulegną stawki podatkowe w podatku od towarów i usług. Na tym jednak zmiany w VAT się nie kończą. Dotyczyć one będą także stosowania nowej PKWiU, czy odliczeń od zakupu samochodów osobowych.
Wśród zmian w ustawie o podatku od towarów, które zaczną obowiązywać od 1 stycznia 2011 r., należy wskazać na zmianę definicji towaru.
Zgodnie z obowiązującym brzmieniem art. 2 ust. 6 ustawy o podatku od towarów i usług za towar uznaje się rzeczy ruchome, jak również wszelkie postacie energii, budynki i budowle lub ich części będące przedmiotem czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, które są wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, a także grunty.
Od 1 stycznia 2011 r. przez pojęcie towary, na gruncie przepisów o VAT, będzie się rozumieć rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii. Pomimo sygnalizowanej zmiany definicji towarów nadal przy ich identyfikacji trzeba będzie korzystać z klasyfikacji statystycznych. Towary i usługi będą identyfikowane z użyciem PKWiU z 2008 r. wtedy, gdy dla tych towarów lub usług przepisy ustawy lub przepisy wykonawcze wydane na jej podstawie będą powoływały symbole statystyczne. Jeżeli więc w przepisach o VAT pojawi się odwołanie do klasyfikacji statystycznej, to taką klasyfikację należy zastosować.

Zwolnienia podatkowe

Z dniem 1 stycznia 2011 r. duże zmiany zaczną obowiązywać również w zakresie zwolnień podatkowych. Można wskazać, że wchodząca w życie z początkiem nowego roku nowelizacja ustawy o VAT jest w tym zakresie próbą uregulowania kwestii zwolnień podatkowych w sposób bardziej zbliżony do wspólnotowych przepisów dotyczących wspólnego systemu VAT.
Odnosząc się do samych zmian, warto wskazać, po pierwsze, na poszerzenie regulacji art.43 ust.1 ustawy o VAT. Druga warta zasygnalizowania zmiana dotyczy tego, że do opisania zwolnień podatkowych w podatku od towarów i usług nie stosuje się już klasyfikacji statystycznych.
W miejsce klasyfikacji statystycznych określa się w sposób opisowy konkretne warunki, które muszą być spełnione, aby podatnik korzystał ze zwolnienia. Powyższe zmiany najlepiej zobrazuje uregulowanie dotyczące zwolnienia dotyczącego usług medycznych. Od 1 stycznia 2011 r. zwolnione od podatku VAT będą:
1) usługi w zakresie opieki medycznej, służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia, oraz dostawa towarów i świadczenie usług ściśle z tymi usługami związane, wykonywane przez zakłady opieki zdrowotnej;
2) usługi w zakresie opieki medycznej, służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia, świadczone przez: lekarzy i lekarzy dentystów, pielęgniarki i położne, osoby wykonujące inne zawody medyczne, o których mowa w art. 18d ust. 1 pkt 1 ustawy z 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej, oraz przez psychologów.



Nowe stawki

Fundamentalna zmiana dotyczy również stawek podatkowych. W 2011 r. obowiązywać będą zasadniczo trzy stawki podatkowe: 23 proc., 8 proc. i 5 proc. Będzie też w 2011 r. oczywiście obowiązywać stawka 0 proc. m.in. dla wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów i eksportu. Warto także wskazać, że w 2011 r. stawka 5 proc. ma być wprowadzona na stałe, a stawki 23 proc. i 8 proc. mają obowiązywać do końca 2013 roku, chyba że w 2011 r. pogorszyłaby się relacja długu publicznego do PKB.
Na gruncie powyższych zmian warto zasygnalizować, że do dostawy towarów bądź świadczenia usług dokonanego z początkiem 2010 r., ale zafakturowanego już w 2011 r. stosować się będzie stawkę obowiązującą z początkiem 2010 r., gdyż decydujące znaczenie będzie mieć tej sytuacji data wykonania czynności.
W związku ze zmianą w zakresie stawek podatkowych może powstać problem np. w zakresie usług wykonanych na przełomie roku. Nie powinno być jednak wątpliwości, że i w tym przypadku decydować będzie data wykonania usługi. Należy jednak zwrócić uwagę na szczególne rozwiązanie wprowadzone dla usług, dla których są ustalane następujące po sobie terminy płatności lub rozliczeń. Otóż w odniesieniu do takich usług o dacie wykonania świadczenia, a tym samym i stawce podatku VAT, będzie decydować zakończenie danego okresu, za który następuje płatność.

Odliczenie podatku

Spore zmiany od 1 stycznia 2011 r. będą również dotoczyć prawa do odliczenia podatku od samochodów. Zgodnie z brzmieniem nowego art. 86a ust. 1 ustawy o VAT w przypadku nabycia samochodów osobowych oraz innych pojazdów samochodowych o dopuszczalnej ładowności powyżej 500 kg i dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony kwotę podatku naliczonego stanowić będzie 60 proc. kwoty podatku określonej w fakturze lub kwoty podatku należnego z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów lub kwoty podatku należnego od dostawy towarów, dla której podatnikiem jest ich nabywca – nie więcej jednak niż 6000 zł.
Przepis ten nie będzie dotyczyć (przepis uchylający ograniczenie w odliczeniu podatku naliczonego) szeregu kategorii pojazdów np. pojazdów samochodowych mających jeden rząd siedzeń, który oddzielony jest od części przeznaczonej do przewozu ładunków ścianą lub trwałą przegrodą, klasyfikowanych na podstawie przepisów prawa o ruchu drogowym do podrodzaju: wielozadaniowy, van.
Nowa regulacja będzie miała zastosowanie do odpowiednio importu samochodów osobowych, z tym że w przypadku importu samochodów osobowych oraz innych pojazdów samochodowych kwotę podatku naliczonego stanowić będzie 60 proc. kwoty wynikającej z dokumentu celnego, z uwzględnieniem kwot wynikających z decyzji, nie więcej jednak niż 6000 zł. Od 1 stycznia 2011 r. w przypadku usługobiorców użytkujących samochody osobowe na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze, kwotę podatku naliczonego stanowi 60 proc. kwoty podatku naliczonego od czynszu (raty) lub innych płatności wynikających z zawartej umowy, udokumentowanych fakturą. Suma kwot w całym okresie użytkowania samochodów i pojazdów, o których mowa w zdaniu pierwszym, dotycząca jednego samochodu lub pojazdu, nie może jednak przekroczyć kwoty 6000 zł.
Opisywana regulacja będzie miała zastosowanie odpowiednio do nabytych lub importowanych części składowych zużytych do wytworzenia przez podatnika samochodów osobowych z uwzględnieniem opisanych przepisów dotyczących uchylenia ograniczeń w odliczeniu podatku, jeżeli te samochody i pojazdy zostały zaliczone przez tego podatnika do środków trwałych w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym.