Umorzenie udziałów jest podstawową formułą obniżenia zaangażowania kapitałowego wspólnika w spółce. Od wypłaty dywidendy różni się tym, że kwoty należne z tytułu umorzenia nie muszą być wypłacane z zysku spółki. Jakie konsekwencje podatkowe wiążą się z takim umorzeniem?
Przepisy kodeksu spółek handlowych przewidują trzy rodzaje umorzenia: dobrowolne, automatyczne oraz przymusowe. Okoliczności przeprowadzenia umorzenia w każdym z tych przypadków są inne. W przypadku umorzenia dobrowolnego udziałowiec zbywa swoje udziały spółce w celu umorzenia. W przypadku umorzenia automatycznego do umorzenia dochodzi z chwilą zaistnienia obiektywnych przesłanek. Z kolei w przypadku umorzenia przymusowego udziały jednego z udziałowców są umarzane nawet wbrew jego woli mocą decyzji pozostałych wspólników. Jednak z ekonomicznego punktu widzenia prowadzą do tego samego skutku.
Do końca roku zasady opodatkowania przychodów z tytułu umorzenia będą takie same. Jednak od przyszłego roku zasady opodatkowania przychodów z umorzenia ulegną zmianie. Umorzenie dobrowolne będzie traktowane jak zwykłe zbycie udziałów i w ten sposób opodatkowane. Pozostałe formy umorzenia będą opodatkowane na takich samych zasadach jak obecnie. Oznacza to, że w przypadku umorzenia dobrowolnego podatek zapłaci udziałowiec, a spółka nie będzie pełniła funkcji płatnika. Co jednak najistotniejsze, udziałowcy będący spółkami kapitałowymi nie będą korzystali ze zwolnienia z opodatkowania w przypadku posiadania co najmniej 10 proc. udziałów przez co najmniej 2 lata. Zwolnienie to nie będzie przysługiwać nawet, jeżeli umorzenie dokonane zostanie z czystego zysku, czyli jeżeli będzie z ekonomicznego punktu widzenia tożsame z wypłatą dywidendy. Z kolei z perspektywy udziałowców zagranicznych, chronionych umowami o unikaniu podwójnego opodatkowania, umorzenie, co do zasady, nie będzie opodatkowane w Polsce. Zmiana ta wprowadzi wiele zamieszania i niejasności. Trudno jest wskazać powód, dla którego została wprowadzona. Jednak należy ją mieć na uwadze przy planowaniu restrukturyzacji kapitałowych w spółkach.