Zakłady pracy chronionej od nowego roku nie będą korzystały ze zwolnień w podatkach lokalnych. Zmiana ta oznacza, że do jednostek samorządowych trafią mniejsze środki z rekompensaty, które gminy otrzymywały za utracone dochody
Na zmianach, jakie niesie nowelizacja ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, stracą zakłady pracy chronionej oraz gminy. Jak wynika z przepisów, które mają obowiązywać już od 1 stycznia 2011 r., tylko zakłady zatrudniające przez określony czas co najmniej 30 proc. niewidomych lub psychicznie chorych albo upośledzonych umysłowo zaliczonych do znacznego albo umiarkowanego stopnia niepełnosprawności będą korzystały z preferencji podatkowych (2. wskaźnik ustawowy). Ze zwolnień nie skorzystają pozostałe zakłady, a więc te, w których wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych wynosi co najmniej 40 proc., w tym co najmniej 10 proc. ogółu zatrudnionych stanowią osoby zaliczone do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności (1. wskaźnik ustawowy). Zmiany nie obejmują jednak zakładów aktywności zawodowej.

Koszty zmian

Ustawa z 29 października 2010 r. o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. nr 226, poz. 1475), ma m.in. zapobiec utracie płynności finansowania systemu pomocy osobom niepełnoprawnym. Projektodawcy uzasadniali zmiany chęcią pomocy państwowemu funduszowi rehabilitacji osób niepełnosprawnych (PFRON), który może utracić zdolność wykonywania nałożonych na niego zadań. Jak wskazują projektodawcy, sytuacja finansowa funduszu pogarsza się od początku 2009 roku. Coraz większą część przychodów PFRON stanowią wydatki sztywne, co oznacza zmniejszenie poziomu finansowania zadań fakultatywnych. Autorzy zmian przekonują więc, że od 2011 roku konieczne są zmiany w systemie finansowania zadań z zakresu rehabilitacji zawodowej i społecznej. Biorąc pod uwagę obowiązek zrównoważenia budżetu PFRON w 2011 roku, zapewnienia finansowania zadań z zakresu rehabilitacji społecznej i zawodowej, realizowanych przez samorządy i organizacje pozarządowe oraz wspieranie zakładów pracy chronionej, konieczne jest zwiększenie przychodów funduszu o około 580 mln zł i ograniczenie wydatków z tytułu dofinansowań do wynagrodzeń. Ze względu na sytuację budżetu państwa nie można liczyć na dotację z budżetu. W efekcie zmieniane są wysokości dofinansowania oraz likwiduje się m.in. zwolnienia podatkowe dla zakładów pracy chronionej.

Mniej zwolnień

Obecnie zakłady pracy chronionej i zakłady aktywności zawodowej z nimi związane korzystają ze zwolnień w podatku od nieruchomości, rolnym, leśnym, od czynności cywilnoprawnych (jeśli czynność pozostaje w bezpośrednim związku z prowadzeniem zakładu), a także z niektórych opłat.
Preferencje dotyczą np. zwolnienia z opodatkowania budynków wykorzystywanych do prowadzenia zakładu.
Wyjaśnijmy, że normalnie wpływy z podatków lokalnych trafiają do gmin. Jednak środki z uzyskanych zwolnień przez zakłady pracy chronionej trafiają nie do gmin, a do PFRON i zakładowego funduszu. Środki ze zwolnień prowadzący zakład przekazuje bowiem w 10 proc. na PFRON, a w 90 proc. na zakładowy fundusz rehabilitacji osób niepełnosprawnych.
Obecne przepisy, a także te po nowelizacji, przewidują rekompensatę dla gmin z tytułu utraconych dochodów. Jeśli więc zwolnienia dla zakładów zostaną znacznie ograniczone, to PFRON będzie musiał przekazać mniej środków gminom z tytułu rekompensat. Oznacza to oszczędności dla funduszu i straty dla gmin.
Składanie wniosków przez gminy
Gminy będą składać do funduszu wnioski o wypłatę kwoty rekompensującej dochody utracone z tytułu zwolnień w terminach:
● do 31 lipca roku podatkowego – wykazując przewidywane roczne skutki zwolnień, wynikające z decyzji, dokonanych czynności cywilnoprawnych w formie aktów notarialnych oraz deklaracji i informacji podatkowych na dany rok podatkowy, według stanu na dzień 30 czerwca roku podatkowego, za który sporządzany jest wniosek;
● do 25 marca roku następującego po roku podatkowym – wykazując faktyczne roczne skutki zwolnień, wynikające z decyzji, dokonanych czynności cywilnoprawnych w formie aktów notarialnych oraz deklaracji i informacji podatkowych na dany rok podatkowy, według stanu na dzień 31 grudnia roku podatkowego, za który sporządzany jest wniosek.