Osoba fizyczna sprzedała akcje spółki A, w której była zatrudniona, osobie trzeciej. W umowie sprzedaży ustalona została ratalna forma płatności. Po upływie terminu zapłaty zbywca akcji nie otrzymał pełnej zapłaty. Wyrokiem sądu całość należności za akcje została spłacona wraz z odsetkami. Jak w takim razie opodatkować dochód ze sprzedaży akcji?

Jacek Pyssa
prawnik, konsultant podatkowy w Instytucie Studiów Podatkowych Modzelewski i Wspólnicy, doktorant w Katedrze Prawa Finansowego na Wydziale Prawa i Administracji UW
Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c tej ustawy oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku. Rodzaje źródeł przychodów, z których dochód podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym, zostały wymienione w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Jedno ze źródeł przychodów stanowią kapitały pieniężne. Zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 6 lit. a) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych za przychód z kapitałów pieniężnych uważa się należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, przychody z odpłatnego zbycia udziałów w spółkach mających osobowość prawną oraz papierów wartościowych. Podstawę opodatkowania ze wskazanego źródła stanowi dochód, czyli różnica między sumą przychodów uzyskanych z odpłatnego zbycia a kosztami uzyskania przychodów.
Dochód uzyskany z odpłatnego zbycia akcji (w tym również akcji pracowniczych) podlega - zgodnie z art. 30b ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - opodatkowaniu podatkiem dochodowym w wysokości 19 proc. uzyskanego dochodu.
Przy ustalaniu kosztów uzyskania przychodu w analizowanym przypadku zastosowanie znajdzie art. 23 ust. 1 pkt 38 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, z którego wynika, że kosztami uzyskania przychodu przy ustalaniu dochodu z odpłatnego zbycia tych akcji będą wydatki na ich nabycie.
Dochodu, o którym tutaj mowa, nie łączy się z dochodami opodatkowanymi na zasadach ogólnych (według skali podatkowej). Dochód ten powinien zostać wykazany w odrębnym zeznaniu o wysokości osiągniętego w roku podatkowym dochodu (poniesionej straty) - PIT-38. Zeznanie to należy złożyć do właściwego urzędu skarbowego do 30 kwietnia roku następującego po roku w którym dokonano zbycia akcji; w tym terminie należy także zapłacić należny podatek.
Bez znaczenia jest tutaj fakt rozłożenia zapłaty za akcje na raty oraz fakt, że poszczególne płatności nie zostały dokonane w terminie. Przy ustalaniu momentu powstania przychodu do opodatkowania ustawodawca posłużył się zasadą memoriałową - oznacza to, że niezależnie od form i terminów płatności przychód do opodatkowania powstanie w związku z zawartą umową sprzedaży akcji, a nie faktem uzyskania zapłaty z tej umowy.
Odrębnego potraktowania wymaga kwestia zapłaty na rzecz zbywcy odsetek zasądzonych przez sąd. Odsetki za zwłokę wypłacone od nieterminowej zapłaty należności wynikających z umowy zbycia akcji stanowią przychód z tzw. innych źródeł, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W związku z powyższym zasądzone i wypłacone na podstawie wyroku sądowego odsetki stanowią przychód podlegający opodatkowaniu w roku jego otrzymania lub postawienia do dyspozycji. Stosownie do art. 45 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zbywca powinien wykazać ten przychód w zeznaniu podatkowym składanym w terminie do 30 kwietnia następnego roku, opodatkowując go łącznie z innymi dochodami uzyskanymi w danym roku.
(PM)
Podstawa prawna
■ Art. 10 ust. 1 pkt 9, art. 17 ust. 1 pkt 6 lit. a), art. 23 ust. 1 pkt 38, art. 30b ust. 1, art. 45 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).