Podstawową zasadą systemu VAT jest jego neutralność, realizowana przez prawo do odliczenia podatku naliczonego. Kiedy faktura VAT nie daje prawa do dokonania odliczenia?
Zasada neutralności VAT wyraża się w tym, że tak długo, jak długo podatek zapłacony przy nabyciu towarów i usług związany jest ze sprzedażą opodatkowaną, nie powinien stanowić dla firmy obciążenia ekonomicznego. Prawo do odliczenia VAT wykazanego na fakturze dokumentującej nabycie towarów i usług nie jest jednak prawem bezwzględnym. W określonych przypadkach otrzymane faktury VAT nie dają prawa do odliczenia podatku naliczonego. Ograniczenia w odliczaniu związane są w szczególności z nieprawidłowościami dotyczącymi obrotu fakturami VAT oraz ich poprawnością merytoryczną.
Nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury i dokumenty celne w przypadku gdy sprzedaż została udokumentowana fakturami lub fakturami korygującymi wystawionymi przez podmiot nieistniejący lub nieuprawniony do wystawiania faktur lub faktur korygujących, a także faktury, w których kwota podatku wykazana na oryginale faktury lub faktury korygującej jest różna od kwoty wykazanej na kopii.
Powyższe ograniczenie dotyczy faktur wystawionych, lecz niedokumentujących rzeczywistych transakcji. Faktura taka nie rodzi obowiązku podatkowego ani prawa do odliczenia podatku.
Prawo do odliczenia nie przysługuje również, gdy transakcja udokumentowana fakturą nie podlega opodatkowaniu lub jest zwolniona z podatku. Brak jest również możliwości odliczenia podatku naliczonego, jeżeli wystawiono więcej niż jedną fakturę dokumentującą tę samą sprzedaż, a ponadto, gdy faktury, faktury korygujące lub dokumenty celne: stwierdzają czynności, które nie zostały dokonane – w części dotyczącej tych czynności; podają kwoty niezgodne z rzeczywistością – w części dotyczącej tych pozycji, dla których podane zostały kwoty niezgodne z rzeczywistością; potwierdzają czynności, do których mają zastosowanie przepisy art. 58 i 83 kodeksu cywilnego – w części dotyczącej tych czynności.

Mirosław Michna, doradca podatkowy, partner, Doradztwo Podatkowe KPMG