W ramach pomocy publicznej przedsiębiorcy mogą zostać przyznane ulgi podatkowe. Nabywca upadłej firmy będzie musiał zwrócić nieprawnie uzyskaną pomoc publiczną. Ryzyko zwrotu ulg można ograniczyć, kupując przedsiębiorstwo po cenie rynkowej.
Przy transakcjach zakupu przedsiębiorstwa może się okazać, że nabywane przedsiębiorstwo korzystało z pomocy publicznej. Takim wsparciem mogą być m.in. ulgi w spłacie zobowiązań podatkowych lub dotacje.
Szczególnym przypadkiem jest nabycie przedsiębiorstw upadających, kiedy zgodnie z polskim prawem upadłościowym z jednej strony, na nabywcę przechodzą wszelkie ulgi, które zostały udzielone upadłemu, a z drugiej nabywca nie odpowiada za zobowiązania podatkowe upadłego.

Przejęcie ulg podatkowych

Prawo do przeniesienia ulg czy dotacji uzyskanych w ramach pomocy publicznej na nabywcę przedsiębiorstwa, któremu takie wsparcie zostało udzielone, zależy od decyzji o udzieleniu pomocy czy umów o dotacje.
Zdaniem Michała Turczyka, menedżera w zespole dotacji i ulg inwestycyjnych w Deloitte, jeżeli nabywca uzyskuje prawo do ulgi czy dotacji, to jest związany wszelkimi warunkami udzielonej pomocy publicznej.
– W ten zakres wchodzi również potencjalna odpowiedzialność za nielegalnie udzieloną lub nielegalnie wykorzystaną pomoc publiczną – dodaje.
W przypadku ulg podatkowych szczegółowe zasady dotyczące sukcesji zawarte są w Ordynacji podatkowej, która nie wymienia nabycia przedsiębiorstwa jako zdarzenia powodującego przejście na nabywcę obowiązków i praw (w tym ulg) podatkowych.
W ocenie Łukasza Czekańskiego, doradcy podatkowego w Kancelarii WKB, automatyczne przyjęcie poglądu, że wszelkie ulgi podatkowe przechodzą na nabywcę przedsiębiorstwa upadłego, wydaje się ryzykowne.
Podobnego zdania jest Andrzej Pośniak, doradca podatkowy w Kancelarii CMS Cameron McKenna. Sens ulg podatkowych polega właśnie na odroczeniu, rozłożeniu na raty lub umorzeniu zobowiązania podatkowego. Jeżeli zatem zobowiązania podatkowe nie przechodzą na nabywcę przedsiębiorstwa upadłego, nie miałoby sensu przejście ulg w spłacie zobowiązań podatkowych.



Zwrot pomocy

W ramach przyznawania pomocy publicznej przedsiębiorcom może dojść do sytuacji, gdy pomoc ta zostanie przyznana niezgodnie z prawem lub jest wykorzystywana niezgodnie z jej przeznaczeniem. W takim przypadku podmiotem zobowiązanym do jej zwrotu będzie beneficjent.
Jednak zdaniem dr. hab. Andrzeja Wiercińskiego, starszego partnera w Kancelarii WKB, w określonych sytuacjach, z uwagi na konieczność całkowitego wyeliminowania naruszenia konkurencji, obowiązek zwrotu pomocy publicznej może obciążać nabywcę majątku, np. przedsiębiorstwa upadłego.
Komisja Europejska, która decyduje o ewentualnym zwrocie pomocy publicznej opiera się na przepisach prawa wspólnotowego oraz orzecznictwie ETS. Warunki rozszerzenia odpowiedzialności na osoby trzecie wskazują m.in. wyroki C-277/00 Niemcy przeciwko Komisji, połączone sprawy C-328/99 i C-399/00 Włochy przeciwko Komisji.
Marek Rzotkiewicz, starszy specjalista w departamencie monitorowania pomocy publicznej UOKiK wyjaśnia, że warunkiem, aby nabywca przedsiębiorstwa w upadłości nie poniósł odpowiedzialności za długi zbywcy wynikające z obowiązku zwrotu pomocy publicznej, jest nabycie przedsiębiorstwa po cenie rynkowej.
– Najbezpieczniej zatem, aby zbycie nastąpiło w ramach przejrzystej i otwartej dla wszystkich konkurentów procedury przetargowej. Z kolei w przypadku nabycia z wolnej ręki, ważna będzie wycena niezależnego rzeczoznawcy majątkowego – radzi Marek Rzotkiewicz.
Zgodnie z orzecznictwem ETS, przedsiębiorca jako przeciętnie ostrożny podmiot ma obowiązek sprawdzić podstawowe informacje dotyczące formalnej zgodności udzielenia pomocy z prawem unijnym.