Sprzedaż akcji celem ich umorzenia może doprowadzić do powstania straty po stronie spółki, której akcje są umarzane. Czy strata powstała w związku z umorzeniem akcji stanowi koszt uzyskania przychodu?
Strata w przypadku takiej transakcji może mieć miejsce w przypadku, gdy w okresie pomiędzy nabyciem akcji a ich umorzeniem wartość akcji spadnie. W konsekwencji kwota uzyskana z tytułu umorzenia akcji może być niższa niż koszty ich nabycia. Dla spółki istotne jest, czy taka strata może pomniejszać podstawę opodatkowania podatkiem dochodowym.
Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy o CIT przychód z tytułu umorzenia akcji stanowi przychód z udziału w zyskach osób prawnych. Oznacza to, że opodatkowaniu podlega przychód, brak jest natomiast regulacji, które pozwalałyby w takiej sytuacji wykazać koszty uzyskania przychodów. Jednak zgodnie z art. 12 ust. 4 pkt 3 ustawy o CIT przychód podlegający opodatkowaniu może zostać pomniejszony o koszt nabycia lub objęcia umarzanych akcji. W konsekwencji kwoty otrzymane z tytułu odpłatnego zbycia akcji na rzecz spółki w celu ich umorzenia, w części będącej kosztem ich nabycia, nie będą stanowiły przychodu. Przedstawione powyżej zasady ustalania podstawy opodatkowania powodują, że pojawia się wątpliwość, czy w opisanym stanie prawnym możliwe jest wykazanie straty podatkowej z tytułu umorzenia akcji, która pomniejszy dochód z innych źródeł. Kwestia ta była przedmiotem rozstrzygnięcia NSA.
W wyroku z 15 grudnia 2009 r. (sygn. akt II FSK 1084/08) NSA uznał, że przychód z tytułu umorzenia akcji opodatkowany jest zryczałtowanym podatkiem dochodowym w wysokości 19 proc. przychodu. Przychód ten można pomniejszyć o koszt nabycia umarzanych akcji. W dalszej części uzasadnienia sąd uznał, że prawo do pomniejszenia konkretnej pozycji przychodowej nie może być mylone z potrąceniem kosztów podatkowych na zasadach ogólnych. Dlatego też w przypadku umorzenia akcji podatnik nie ma prawa do potrącenia kosztu na zasadach ogólnych.