Papiery wartościowe nominowane w walutach obcych generują przychód w złotych. Opodatkowaniu PIT podlega też spekulacja rzeczywistymi walutami. Podatek płaci się od zysku walutowego, ale podatnik może odliczyć stratę.
Inwestor zainwestował w papiery wartościowe zagranicznej spółki. Akcje nominowane były w euro. Sprzedając je w 2009 roku, stracił kilkaset euro, ponieważ ich cena rynkowa była niższa niż w dniu zakupu. Jednak w informacji PIT-8C wystawionej przez dom maklerski, w którym inwestor posiada rachunek inwestycyjny, został wykazany zysk z tej transakcji.
Czy efekt takiej inwestycji jest opodatkowany? Tak, i podobnie jak zysk z okazjonalnego zakupu i sprzedaż walut obcych w kantorach. Jednak czy podatnik może rozliczyć stratę z rzeczywistej sprzedaży waluty, kiedy kurs był dla niego niekorzystny?

Przeliczenie na złote

Przepisy ustawy o PIT (t.j. Dz.U. z 2010 r. nr 51, poz. 307) określają, że przychody indywidualnych inwestorów z odpłatnego zbycia instrumentów finansowych, jeśli są osiągane w walucie obcej są przeliczane na złote według kursu średniego NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień uzyskania przychodu. Analogiczny kurs przeliczenia stosuje się do kosztów uzyskania przychodów poniesionych w walucie obcej.
– Wskazany kurs wpływa zatem na wysokość przychodów i kosztów wykazywanych w PIT-38, a w konsekwencji na dochód do opodatkowania z tytułu odpłatnego zbycia papierów wartościowych oraz pochodnych instrumentów finansowych – mówi Filip Siwek, ekspert podatkowy z Kancelarii Prawnej Skoczyński Wachowiak Strykowski.
Wielu inwestorów może jednak nie zdawać sobie sprawy, że dochód z realizowanych przez nich transakcji nie jest tylko i wyłącznie różnicą pomiędzy cenami nabycia i zbycia, ale również kursu średniego NBP.
– Jeżeli efektem przeliczenia na złote będzie strata podatkowa, wówczas podatnik będzie mógł ją odliczyć, w pięciu kolejnych latach podatkowych, od dochodu wykazanego w ramach tego źródła – dodaje Filip Siwek.



Handel walutami

W zupełnie inny sposób rozliczane są przychody z faktycznej sprzedaży walut obcych. Dla zorganizowanego obrotu walutami obcymi, który jest działalnością kantorową regulowaną przez prawo dewizowe, stosuje się zasady rozliczeń przychodów oraz kosztów właściwe dla działalności gospodarczej (łącznie z powstaniem dodatnich i ujemnych różnic kursowych). A czy opodatkowany jest przychód z jednorazowej czy kilkukrotnej sprzedaży waluty obcej w kantorze?
Tomasz Bielenik, doradca podatkowy w Kancelarii Adwokatów i Radców Prawnych Miller, Canfield, Babicki, Chełchowski i Wspólnicy, zwraca uwagę, że sprzedaż okazjonalna waluty obcej, która nie jest działalnością zarobkową, wykonywaną w sposób zorganizowany i ciągły, jeśli przysporzy podatnikowi przychodu, powinna być opodatkowana.

Strata walutowa

Zasadą w rozliczeniu PIT jest to, że strata powstała w ramach jednego źródła przychodu może być rozliczana tylko w ramach tego źródła. Nie można zatem pomniejszyć dochodu ze zbycia papierów wartościowych o stratę z rzeczywistej sprzedaży waluty i odwrotnie.
Andrzej Ossowski, radca prawny współpracujący z Kancelarią Prawną Piszcz, Norek i Wspólnicy, zaznacza, że potwierdzeniem uzyskania zysku bądź zanotowania straty z rzeczywistej sprzedaży walut powinno być pokwitowanie z banku lub kantoru wskazujące m.in. na przedmiot usługi oraz przyjęty kurs walutowy.