Kosztem będzie VAT należny od przekazania prezentu przy sprzedaży premiowej. Według sądów podatek należny przy takich transakcjach w ogóle nie wystąpi. Przepis będzie przydatny po zmianie przepisów o VAT i opodatkowaniu takich świadczeń.
Sejm uchwalił przepisy umożliwiające zaliczanie do kosztów uzyskania przychodów VAT należnego od nieodpłatnie przekazanych towarów, gdy warunkiem ich przekazania jest uprzednie nabycie przez otrzymującego towarów lub usług w określonej ilości lub wartości (tzw. premia sprzedażowa). Jest to zmiana korzystna dla podatników podejmujących działania uatrakcyjniające sprzedaż. Problem w tym, że w przypadku takich przekazań towarów VAT należny nie wystąpi. Nowe przepisy rozpatrzy Senat. Wejdą w życie od 2011 roku.

Brak opodatkowania

Kosztem uzyskania przychodów ma być podatek należny od towarów przekazywanych nieodpłatnie w ramach tzw. sprzedaży premiowej. Andrzej Nikończyk, doradca podatkowy w Kancelarii Kolibski Nikończyk Dec & Partnerzy, wyjaśnia, że zgodnie z ustawą o VAT takie dostawy nie podlegają opodatkowaniu jako związane z prowadzoną działalnością.
– Wobec tego uchwalony przepis jest nieprzydatny, gdyż w takich wypadkach nie powstaje VAT należny, choć bywa to nadal kwestionowane przez organy podatkowe, mimo jednolitej linii orzeczniczej sądów administracyjnych – mówi Andrzej Nikończyk.
Również Tomasz Olkiewicz, doradca podatkowy w MDDP, podkreśla że w obecnym stanie prawnym (od 1 czerwca 2005 r.) nieodpłatne przekazanie towarów w ramach sprzedaży premiowej nie stanowi czynności opodatkowanej VAT. Podgląd ten został utrwalony w orzecznictwie NSA, które w tym zakresie jest jednolite. Najważniejszym orzeczeniem dotyczącym tego zagadnienia jest wyrok NSA, orzekającego w składzie 7 sędziów, z 23 marca 2009 r. (sygn. akt I FPS 6/08).
– Co prawda w Polsce wyroki sądów nie tworzą prawa, ale trudno wyobrazić sobie sytuację, aby Sejm, uchwalając przepisy, ignorował dorobek orzecznictwa – stwierdza Tomasz Olkiewicz.
Przy prawidłowej interpretacji ustawy o VAT nowelizacja ta jest zupełnie zbędna. Podatek należny w ogóle nie wystąpi, więc odpada zagadnienie zaliczania go do kosztów uzyskania przychodów. Założenie racjonalności ustawodawcy prowadzi podatnika wprost w pułapkę.
– W poszukiwaniu sensu tego przepisu podatnik mógłby niepotrzebnie opodatkować nieodpłatne przekazanie VAT, a następnie zaliczyć w koszty kwotę VAT należnego. Jest to jednak mniej korzystne niż brak opodatkowania VAT – uważa Tomasz Olkiewicz.



Skorzystają nieliczni

Piotr Michalski, doradca podatkowy w Polaudit, zwraca uwagę, że w ustawie o VAT niewiele jest regulacji budzących tak silne kontrowersje jak art. 7 ust. 2. Przepis ten niecelnie wprowadza art. 16 Dyrektywy, wskazując, że należnym VAT objęte jest jedynie przekazanie towarów na cele niezwiązane z przedsiębiorstwem. Stanowisko organów podatkowych nakazuje jednak opodatkowanie nieodpłatnego przekazania na cele reklamowe, promocyjne lub reprezentacyjne. Odmienne jest stanowisko NSA.
Nowelizacja ma znaczenie tylko dla tej grupy podatników, która decyduje się na wykazanie podatku należnego przy nieodpłatnym przekazaniu towarów.
– Dla pozostałej grupy przepisy te pozostaną martwe, gdyż VAT należny od takich transakcji u nich w ogóle nie wystąpi – mówi Piotr Michalski.
Zdaniem Tomasza Olkiewicza intencją projektodawców mogło być ulżenie podatnikom, którzy z ostrożności decydują się na opodatkowanie VAT nieodpłatnego przekazania towarów w ramach sprzedaży premiowej, gdyż tego oczekują od nich organy podatkowe.



Zmiana przepisów

W opinii Tomasza Grunwalda, doradcy podatkowego w KPMG, nowelizacja tylko na pierwszy rzut trafia w próżnię. Ekspert przypomina, że postulat umożliwienia zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów VAT od przekazań towarów pojawił się natychmiast po 1 maja 2004 r., kiedy to z przepisów wynikał generalnie obowiązek opodatkowania takich przekazań z wyjątkiem przekazań o bardzo małej wartości.
– Nieobecność takiego przepisu była błędem ustawodawcy i wskazywała na brak koordynacji zmian w VAT i podatkach bezpośrednich – stwierdza Tomasz Grunwald.
Tymczasem w 2005 roku doszło do nowelizacji ustawy o VAT, która zniosła obowiązek obciążania tym podatkiem przekazań związanych z opodatkowaną VAT działalnością podatników. Gdyby taka sytuacja miała pozostać już na stałe, to rzeczywiście nowelizacja ustaw dochodowych we wskazanym zakresie byłaby bezcelowa. Skoro bowiem nie ma należnego VAT od przekazań, to nie ma czego zaliczać do kosztów uzyskania przychodu.
– Istnieje jednak projekt kolejnej nowelizacji ustawy o VAT, który ma przywrócić opodatkowanie VAT przekazań przekraczających wskazaną przez ustawodawcę niewielką wartość – mówi Tomasz Grunwald.
W ocenie eksperta uchwalona nowelizacja ustaw dochodowych zdaje się więc korespondować z projektowaną nowelą przepisów o VAT i naprawiać błąd ustawodawcy z 2004 roku.
Również Andrzej Nikończyk podkreśla, że Ministerstwo Finansów planuje zmianę przepisów ustawy o VAT, gdyż brak opodatkowania takich dostaw jest sprzeczny z prawem wspólnotowym. Zgodnie z Dyrektywą 112 nieodpłatne wydanie towarów, w tym na cele związane z prowadzoną działalnością, podlega opodatkowaniu VAT.
Nie wiadomo jednak, kiedy zmiany w polskiej ustawie o VAT wejdą w życie.
Sama zmiana przepisów o podatkach dochodowych nie wpływa na interpretację przepisów o VAT. Uznanie podatku należnego za koszt nie przesądza o opodatkowaniu takich dostaw VAT.
– Dla podatników najważniejsze jest to, aby w dacie zmiany przepisów o VAT podatek należny od takich dostaw mógł stanowić koszt, stąd nowelizację należy ocenić pozytywnie – podkreśla Andrzej Nikończyk.