Organy podatkowe różnie traktują wyjątki wymienione w umowach o unikaniu podwójnego opodatkowania, kiedy ze względu na rodzaj wykonywanej działalności stała placówka nie powinna być uznawana za zakład przedsiębiorcy. W jaki sposób powinien być rozumiany przygotowawczy lub pomocniczy charakter takiej działalności?

W umowach o unikaniu podwójnego opodatkowania jest wymieniony zamknięty katalog rodzajów działalności, w przypadku wykonywania których stała placówka nie stanowi zakładu przedsiębiorcy zagranicznego, np. określenie zakład nie obejmuje utrzymywania zapasów dóbr lub towarów należących do przedsiębiorstwa wyłącznie w celu przerobu przez inne przedsiębiorstwo. Omawiane wyjątki zostały wyodrębnione przede wszystkim ze względu na swój przygotowawczy lub pomocniczy charakter. Co do kryteriów pozwalających wyróżnić działalność mającą charakter przygotowawczy lub pomocniczy, można posłużyć się interpretacją ministra finansów z 5 maja 2006 r. (nr PB4-6/PD-033-0272-124-1674/06), która odwołuje się do wytycznych OECD w tym zakresie. Zgodnie z tą interpretacją należy stwierdzić, czy działalność stałej placówki stanowi istotną i znaczącą część działalności przedsiębiorstwa przedsiębiorcy zagranicznego jako całości. W przypadku, gdy cel stałej placówki jest identyczny z celem przedsiębiorstwa jako całości, jej działalności nie można uznać za przygotowawczą lub pomocniczą. Jednocześnie, aby uznać, że placówka prowadzi działalność przygotowawczą lub pomocniczą, musi ona być wykonywana wyłącznie dla przedsiębiorstwa macierzystego. W praktyce nie może być też wykluczona taka sytuacja, że działalność stałej placówki będzie się mieścić w kilku wyjątkach wymienionych w umowach - w takim przypadku wykonywana działalność jako całość musi mieć przygotowawczy lub pomocniczy charakter w celu uznania, że nie powstaje zakład.
Jeżeli jednak działalność placówki wykracza poza tę działalność, która jest określona jako wyjątek, taka placówka będzie stanowiła zakład przedsiębiorcy zagranicznego - rozszerzająca wykładnia w tym przypadku jest wykluczona. Dlatego też, posługując się wytycznymi, w powołanej interpretacji, wydanej z uwzględnieniem przepisów polsko-niemieckiej umowy, minister finansów stwierdził, że w przypadku, gdy magazyn jest utrzymywany wyłącznie w celu utrzymywania zapasów dóbr lub towarów należących do przedsiębiorcy zagranicznego w celu obróbki lub przerobu przez inne przedsiębiorstwo, nie dojdzie do powstania zakładu. Jednak, w sytuacji gdy z utrzymywanego magazynu przedsiębiorcy zagranicznego rozpocznie sprzedaż składowanych towarów, powstanie zakład w rozumieniu umowy i opodatkowaniu podlegać będzie całość działalności prowadzonej przez przedsiębiorcę zagranicznego w Polsce.
ROBERT PASTERNAK
partner Deloitte
Not. EM
Robert Pasternak, partner Deloitte / DGP