1 marca był ostatnim dniem na przekazanie podatnikom oraz fiskusowi PIT-11. Jego brak nie zwalnia podatnika z rozliczenia rocznego uzyskanych przychodów. Podatnik może ponaglić płatnika o przekazanie druku albo rozliczyć się na podstawie własnych informacji.
Dla dużej części podatników podatku dochodowego od osób fizycznych podstawą rozliczenia z urzędem skarbowym z uzyskanych w ciągu roku podatkowego przychodów jest informacja PIT-11. Bez tej informacji o dochodach oraz zaliczkach na podatek dochodowy prawidłowe wypełnienie rocznego zeznania podatkowego – w szczególności PIT-37, będzie niemożliwe. Co może zrobić podatnik, kiedy na przykład jego były pracodawca nie sporządził tej informacji lub ze względu na niedopatrzenie zapomniał ją wysłać do podatnika oraz właściwego urzędu skarbowego albo też nie zrobił tego na czas.

Obowiązek płatnika

Wystawiającym PIT-11 są płatnicy podatku dochodowego od osób fizycznych. Druk ten należy składać do końca lutego następującego po roku podatkowym (w tym roku ostatni dzień lutego wypadł w niedzielę, dlatego termin ten został przesunięty do najbliższego dnia roboczego, czyli do poniedziałku 1 marca).
Aby móc dokonać rozliczenia rocznego, podatnik musi otrzymać PIT-11. Formularz ten jest również informacją o składkach na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne.
Obowiązek wystawienia informacji PIT-11 ciąży na płatnikach, którymi są osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, będące zakładami pracy, a także rolnicze spółdzielnie produkcyjne oraz inne spółdzielnie zajmujące się produkcją rolną, jak również podmioty wymienione w art. 35 ust. 1 ustawy o PIT (np. areszty śledcze, spółdzielnie, podmiot przyjmujący na praktykę absolwencką).
Jeśli płatnicy przekazują podatnikom PIT-11 wcześniej niż w ostatnim dniu terminu określonego dla tego obowiązku, to umożliwią mu szybsze złożenie zeznania rocznego. Szczególnie jest to korzystne dla podatników, którzy w złożonym zeznaniu podatkowym wykazali nadpłatę podatku – im wcześniej złożą swoje zeznanie, tym szybciej otrzymają zwrot kwoty nadpłaconego podatku, ponieważ fiskus ma trzy miesiące na zwrot nadpłaty od daty złożenia rocznej deklaracji podatkowej.

Prawo podatnika

Jeśli jednak podatnik nie otrzyma PIT-11, a termin na złożenie rocznej deklaracji podatkowej upływa (30 kwietnia po roku podatkowym), to może zawsze ponaglić płatnika (pracodawcę) o wystawienie zaległej imiennej informacji PIT-11. Gdy kontakt z płatnikiem (pracodawcą) jest utrudniony lub nieskuteczny, to podatnik powinien wypełnić zeznanie podatkowe na podstawie posiadanych informacji.
O ile dość łatwo podatnik, który świadczy stosunek pracy, może policzyć swoje roczne wynagrodzenie (dochody), o tyle trudność może mu sprawić podanie prawidłowej kwoty wpłaconych zaliczek na podatek. Koszty uzyskania przychodów ze stosunku pracy są określone w ustawie o podatku dochodowym (dla przychodów uzyskanych w 2009 roku z tytułu jednej umowy, gdy miejscem stałego lub czasowego zamieszkania podatnika jest ta sama miejscowość, w której znajduje się zakład pracy, wynoszą 111,25 zł miesięcznie, a roczne 1335,00 zł).



Kwoty odprowadzonych składek na ubezpieczenie społeczne oraz zdrowotne wykazuje się na podstawie ZUS RMUA (raporty miesięczne dla osoby ubezpieczonej), jeżeli podatnik takie raporty od płatnika otrzymywał.
Przepisy ustawy o PIT określają, że podstawa obliczenia podatku jest pomniejszana o kwoty składek potrąconych przez płatnika ze środków podatnika na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, ubezpieczenie chorobowe oraz na ubezpieczenie.
Jednak, co wielokrotnie potwierdzały organy podatkowe w wydawanych interpretacjach, podatnik nie może odliczać składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne oraz zaliczek na podatek dochodowy, opierając się wyłącznie na jego domniemaniu, że kwoty te zostały przez płatnika (pracodawcę) uiszczone.
W przypadku gdy podatnik w ciągu roku otrzymywał dochody od więcej niż jednego podmiotu (np. z działalności wykonywanej osobiście albo z praw autorskich), to wypełnienie rocznej deklaracji podatkowej staje się coraz bardziej skomplikowane.

Właściwa dokumentacja

Urzędy skarbowe podpowiadają, że w sytuacjach kiedy PIT-11 nie zostanie wystawiony, podatnik powinien oprzeć się na wszelkich dostępnych dokumentach, w których są zawarte informacje pozwalające ustalić rzeczywisty dochód oraz wysokość należnego podatku. Mogą to być przede wszystkim informacje zawarte w umowie o pracę, na paskach wynagrodzeń czy wyciągach z konta.
Podatnik powinien jednak wiedzieć, że jeśli informacje z PIT-11 będą różne od tych zawartych w deklaracji rocznej, to będzie musiał złożyć wyjaśnienia we właściwym dla niego urzędzie skarbowym. Dlatego jakiekolwiek kwoty, które podatnik będzie uwzględniał w rocznym zeznaniu podatkowym, muszą mieć udokumentowane, tak aby w razie ewentualnej weryfikacji ze strony urzędu skarbowego mógł je potwierdzić. Podobnie będzie w sytuacji, gdy podatnik będzie chciał uwzględnić w zeznaniu rocznym koszty podatkowe faktycznie poniesione – czyli wyższe od ustawowych – musi mieć dowody potwierdzające ich rzeczywiste poniesienie.
PIT-11 od płatnika powinien otrzymać zarówno podatnik, jak i urząd skarbowy. Jeśli jednak ani podatnik, ani urząd nie otrzymają informacji PIT-11 w ustawowym terminie, to na płatnika organ podatkowy może nałożyć karę grzywny.



Były pracodawca

Podatnicy, którzy w ciągu roku przestali świadczyć stosunek pracy, mogli zwrócić się do swojego pracodawcy o wystawienie informacji PIT-11 wcześniej, już w ubiegłym roku podatkowym. Przepisy określają, że jeżeli obowiązek poboru zaliczek przez płatnika ustanie w trakcie roku, płatnik będzie zobowiązany do sporządzenia PIT-11 na pisemny wniosek podatnika.
Płatnik (pracodawca) ma 14 dni na sporządzenie informacji od dnia złożenia wniosku przez podatnika (pracownika).

PIT-11 po terminie

W przypadku gdy płatnik przekaże podatnikowi PIT-11 po upływie terminu do złożenia rocznego zeznania (po 30 kwietnia) i jeżeli dane zawarte na tym formularzu będą się różnić od wykazanych w złożonym przez podatnika zeznaniu rocznym, to podatnik powinien złożyć korektę tego zeznania, uzasadniając, że PIT-11 od płatnika został przekazany po terminie ustawowym.
Przykładowe przychody wykazywane w PIT-11
W informacji PIT-11 wykazywane są m.in. następujące przychody:
● wynagrodzenia i inne przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy (w tym spółdzielczego stosunku pracy) oraz pracy nakładczej,
● zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego,
● należności z tytułu członkostwa w rolniczych spółdzielniach produkcyjnych lub innych spółdzielniach zajmujących się produkcją rolną,
● emerytury i renty zagraniczne,
● należności za pracę przysługujące tymczasowo aresztowanym oraz skazanym,
● przychody z działalności wykonywanej osobiście (m.in. z umów zlecenia, kontraktów menedżerskich, zasiadania w radach nadzorczych, pełnienia obowiązków społecznych, działalności sportowej),
● przychody z praw autorskich i innych praw majątkowych.
Podstawa prawna
Art. 22 ust. 2; art. 35 ust. 1; art. 39 ust. 1; art. 42, 42e ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).
Art. 12; art. 81 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 8, poz. 60 z późn. zm.).