Wystawienie faktury przez podatnika spowodowało u niego powstanie obowiązku podatkowego w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych, którego uregulowanie wraz z odsetkami stanowi jego obowiązek.
JAKI PROBLEM ROZSTRZYGNĘŁA IZBA
Firma podatnika prowadzi działalność gospodarczą w zakresie usług i wynajmu sprzętu oświetleniowego i promocyjnego. W 2007 roku firma wypożyczyła nieodpłatnie w celach testowych i za pośrednictwem innej firmy na okres trzech dni rzutniki dla klienta tej firmy. Ponieważ rzutniki nie zostały w terminie zwrócone (zwrot nastąpił dopiero po dwóch tygodniach), firma podatnika wystawiła fakturę o treści: Dodatkowe koszty związane z przetrzymaniem rzutników. Zarówno wystawiona faktura, jak i jej kopia zostały przekazane wypożyczającemu i mimo że klient wypożyczającego nie dokonał płatności wynikającej z tej faktury, nie została zwrócona z kopią do firmy podatnika, bowiem wypożyczający uznał, że obie faktury zniszczy, o czym poinformował podatnika. Przedmiotowa faktura została natomiast ujęta w kosztach podatkowych firmy, za pośrednictwem której działał wypożyczający. Czy w związku z wyksięgowaniem faktury podatnika, której podatnik fizycznie u siebie nie posiada, podatnik powinien płacić podatek dochodowy i VAT od tej faktury?
ODPOWIEDŹ IZBY
Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych źródłem przychodu jest pozarolnicza działalność gospodarcza. Za przychód z działalności gospodarczej uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. U podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług opodatkowanych VAT za przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o należny podatek od towarów i usług.
Za datę powstania przychodu uważa się dzień wydania rzeczy, zbycia prawa majątkowego lub wykonania usługi albo częściowego wykonania usługi, nie później niż dzień wystawienia faktury albo uregulowania należności.



W przypadku przychodów z działalności gospodarczej przychodem są kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane. Zasadnicze znaczenie ma zatem ustalenie pojęcia kwota należna. Determinuje ono bowiem rozumienie przychodu z działalności gospodarczej.
Przychody należne to wszelkiego rodzaju przychody, co do których przysługuje podatnikowi uprawnienie do ich dochodzenia, czyli takie, które wynikają z konkretnego stosunku prawnego. Należność wynika z treści stosunku prawnego, a odnosi się zarówno do możliwości dochodzenia konkretnego świadczenia oraz do powinności jego spełnienia. Oznacza to, że powstanie przychodów należnych związane jest z powstaniem wierzytelności. Ponieważ wierzytelność to termin wywodzący się z prawa cywilnego, to przychodami należnymi są przychody wymagalne w rozumieniu prawa cywilnego, tj. możliwe do prawnie skutecznego ich dochodzenia.
W rozpatrywanej sprawie istotne jest to, że doszło de facto do wypożyczenia rzutników przez firmę podatnika, co znalazło odzwierciedlenie w wystawionej fakturze. Fakt, że pośredniczący w wypożyczeniu rzutników twierdził, że klient, który przetrzymał rzutniki, odmawia zapłaty kosztów przetrzymania sprzętu, nie oznacza, że w firmie podatnika nie wystąpił z tego tytułu przychód podatkowy. Pomimo że do faktycznej zapłaty i wpływu środków pieniężnych z wystawionej przez firmę podatnika faktury nie doszło, to za przychód z działalności gospodarczej uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont.
Jednocześnie wystawiona przez podatnika faktura nadal istnieje w obrocie prawnym. Fakt, że wypożyczający zobowiązał się do dokonania korekty w deklaracjach podatkowych i wyksięgowania bezprawnie zaksięgowanej faktury, nie daje podstaw prawnych do uznania, że przychód podatkowy w firmie podatnika nie powstał.
Interpretacja indywidualna dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 16 grudnia 2009 r. (nr IPPB1/415-678/09-6/JB)