Wynagrodzenie osób, które pełnią funkcję członków samorządu radców prawnych, podlega podatkowi dochodowemu.
Jednym z opodatkowanych źródeł przychodów jest działalność wykonywana osobiście. Za przychody z tej działalności uważa się między innymi przychody otrzymywane przez osoby wykonujące czynności związane z pełnieniem obowiązków społecznych lub obywatelskich, bez względu na sposób powoływania tych osób, nie wyłączając odszkodowania za utracony zarobek. W niektórych jednak przypadkach przychody osób wykonujących czynności związane z pełnieniem obowiązków społecznych lub obywatelskich nie są opodatkowane PIT.

Zwolnienie z podatku

Diety oraz kwoty stanowiące zwrot kosztów otrzymywane przez osoby wykonujące czynności związane z pełnieniem obowiązków społecznych i obywatelskich są zwolnione z podatku dochodowego, pod warunkiem że nie przekraczają miesięcznie kwoty 2280 zł. Zwolnienie to wynika z art. 21 ust. 1 pkt 17 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.). Jak orzekł jednak 26 listopada 2009 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie (sygn. akt III SA/Wa 1087/09, nieprawomocny), wynagrodzenie ryczałtowe, diety i wynagrodzenie jednorazowe radców prawnych pełniących funkcje w Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Warszawie nie podlegają zwolnieniu z podatku, ponieważ członkowie nie pełnią funkcji społecznych i obywatelskich.
Zgodnie z konstytucją samorządy zawodowe reprezentują osoby wykonujące zawody zaufania publicznego i sprawują pieczę nad należytym wykonywaniem tych zawodów w granicach interesu publicznego i dla jego ochrony.
Sąd uznał, że samorząd ma określone obowiązki wobec członków, którzy płacą składki. Z kolei członkowie pełniący funkcje w samorządzie nie wykonują zadań władzy publicznej. Zadaniem władzy publicznej – zdaniem sądu – nie jest przykładowo kształcenie aplikantów. Sąd podkreślił, że dla zwolnienia z art. 21 ust. 1 pkt 17 ustawy o PIT istotne jest, czy pełnione funkcje w samorządzie mają charakter obywatelski i społeczny.



Wniosek izby

Okręgowa Izba Radców Prawnych w Warszawie zwróciła się do ministra finansów z pytaniem (wniosek o interpretację), czy wynagrodzenia wypłacane członkom organów izby są zwolnione z opodatkowania podatkiem dochodowym. Dotyczyło to osób pełniących funkcje w samorządzie radców prawnych, które otrzymywały: diety, ryczałty lub jednorazowe wynagrodzenia. Zdaniem izby wszystkie te wynagrodzenia są zwolnione z PIT do wysokości limitu na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 17 ustawy o PIT, ponieważ są to czynności związane z pełnieniem obowiązków społecznych i obywatelskich. Sąd jednak tych argumentów nie podzielił.

Rola samorządu

Orzeczenie warszawskiego sądu budzi wątpliwości. Jak mówi Dominik Szczygieł, doradca podatkowy z kancelarii MSDS, wyrok sądu podważa rolę samorządu zawodowego jako instytucji zaufania społecznego, wykonującej niektóre czynności z zakresu władztwa publicznoprawnego. A przecież – przypomina ekspert – taka właśnie jest funkcja i sens istnienia korporacji zawodowych w świetle art. 17 Konstytucji RP i ustaw korporacyjnych.
– Sąd w sposób nieuzasadniony zrównał korporację zawodową z podmiotami komercyjnymi – twierdzi Dominik Szczygieł.
Skoro uznał, że członkowie władz korporacji nie wykonują czynności ani społecznych, ani obywatelskich (a contrario) traktuje ich działania jako załatwianie tzw. prywatnych spraw.
Zdaniem Dominika Szczygła wyrok powinien stać się podstawą do sformułowania wniosku o zmianę prawa, która usunie wątpliwości. Można się jednak spodziewać, że wnioskodawcy zaskarżą wyrok i na temat zwolnienia z PIT osób pełniących funkcje w samorządzie radców wypowie się też Naczelny Sąd Administracyjny.
2280 zł miesięczna kwota zwolnienia z PIT dla dochodów osób wykonujących obowiązki społeczne i obywatelskie