Czy można rozliczyć się z dochodów za ubiegły rok podatkowy, gdy nie złożyło się w ogóle zeznania rocznego? Mam na myśli zapłacenie podatku od dochodów z zagranicy.

PAWEŁ MAŁECKI
doradca podatkowy w Kancelarii Doradców i Audytorów w Poznaniu
Tak
Można złożyć zeznanie po terminie przewidzianym w ustawie podatkowej. Jednak trzeba przygotować się do zapłaty zaległości podatkowej, jeśli taka powstanie, odsetek lub kary wynikającej z kodeksu karnego skarbowego.
Odpowiedź na zadane pytanie zależy od tego, w jakim kraju uzyskano dochody, o które pyta podatnik. Polska zawarła liczne umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, które regulują kwestię miejsca i sposobu opodatkowania dochodów, gdy są one uzyskiwane w innym kraju niż Polska. Rozwiązania prawne, pozwalające uniknąć dwukrotnego opodatkowania tych samych dochodów w obu krajach zawierających umowę, można podzielić na dwie kategorie: metoda wyłączenia połączona z ustaleniem stopy procentowej oraz metoda odliczenia proporcjonalnego.
Najkorzystniejsza z punktu widzenia podatnika jest pierwsza metoda unikania podwójnego opodatkowania, ponieważ w tym rozwiązaniu dochody opodatkowane za granicą nie są opodatkowane w Polsce. Mogą one wpłynąć jedynie na wysokość opodatkowania dochodów uzyskiwanych w Polsce. Gdyby podatnik jednocześnie uzyskiwał dochody w Polsce i za granicą, to wtedy kumuluje się te dochody, ale tylko po to, by obliczyć od nich wirtualny podatek, który z kolei w stosunku do sumy tych dochodów pozwala określić stopę opodatkowania. Tak wyliczoną stopę procentową przemnażamy przez dochody uzyskiwane tylko w Polsce i od tych dochodów płacimy podatek. Jeśli podatnik nie uzyska w Polsce żadnych dochodów, to rozliczenia podatkowego w Polsce nie ma.
W drugiej metodzie musimy zawsze naliczyć podatek w Polsce od łącznych dochodów (jeśli uzyskane były tylko za granicą, to od tych dochodów) i po wyliczeniu podatku możemy pomniejszyć go o podatek zapłacony za granicą. W przypadku gdy dochody były uzyskiwane jednocześnie w Polsce i za granicą, występuje jeszcze limit odliczenia do tej części wyliczonego w Polsce podatku przypadającego na dochody zagraniczne.
Jeżeli podatnik nie uzyskał w Polsce żadnych dochodów, to musi się rozliczyć w Polsce z podatku tylko gdy zastosowana w umowie międzynarodowej jest metoda druga. Na szczęście większość umów międzynarodowych stosuje metodę pierwszą. Jeśli uzyskano dochód w kraju z proporcjonalnym odliczeniem, to należy sporządzić zeznanie roczne PIT-36, prezentując dochody uzyskane z pracy za granicą i potrącając diety przypadające na dany kraj (30 diet lub 30 proc. diet liczonych za każdy dzień pobytu - jeśli zaległość dotyczy 2005 roku lub jeszcze wcześniejszego, ma miejsce to pierwsze odliczenie). Możemy również w zeznaniu odjąć ryczałtowe koszty uzyskania ze stosunku pracy. Po wyliczeniu podatku odliczamy podatek zapłacony za granicą.
(EM)
Podstawa prawna
■ Ustawa z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).