Artykuł 6 pkt 1 ustawy o VAT wyłącza z opodatkowania tym podatkiem transakcje zbycia przedsiębiorstwa lub zakładu (oddziału) samodzielnie sporządzającego bilans. Czy takie regulacje są zgodne z prawem Unii Europejskiej?

JERZY MARTINI
doradca podatkowy Baker & McKenzie
Przepis ten niezbyt prawidłowo implementuje art. 19 Dyrektywy 2006/112/WE. Zgodnie z przepisem Dyrektywy w przypadku przekazania, odpłatnie lub nieodpłatnie lub jako aportu do spółki całości lub części majątku, państwa członkowskie mogą uznać, że dostawa towarów nie miała miejsca i że w takim przypadku osoba, której przekazano towary, będzie traktowana jako następca prawny przekazującego.
W wyroku w sprawie Zita Modes (C-497/01) Europejski Trybunał Sprawiedliwości uznał, że pojęcie zbycia całości lub części majątku, o którym mowa jest w tym przepisie (odnosząc się do analogicznego przepisu istniejącego w VI Dyrektywie), należy interpretować tak, że obejmuje ono zbycie przedsiębiorstwa lub niezależnej części przedsiębiorstwa, włącznie z jego rzeczowymi składnikami oraz, w zależności od konkretnego przypadku, składnikami niematerialnymi, które, łącznie, stanowią przedsiębiorstwo lub część przedsiębiorstwa zdolną do prowadzenia niezależnej działalności gospodarczej, natomiast nie obejmuje ono zwykłego zbycia aktywów, takiego jak sprzedaż zapasów produktów. Definicja przyjęta przez ETS zbieżna jest z koncepcją przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa. Trybunał stwierdził również, że państwo członkowskie, które korzysta z opcji nieopodatkowania VAT takich transakcji musi stosować zasadę braku dostawy do jakiejkolwiek transakcji zbycia całości aktywów lub jej części i nie może zatem ograniczać zastosowania tej zasady wyłącznie do niektórych transakcji zbycia.
W tym kontekście należy uznać, że zawężenie zastosowania wyłączenia z opodatkowania wyłącznie do przedsiębiorstwa oraz zakładu (oddziału) sporządzającego bilans jest niezgodne z prawem wspólnotowym. Artykuł 6 ustawy o VAT powinien również obejmować zorganizowaną część przedsiębiorstwa.
Podatnicy powinni stosować przepisy ustawy o VAT i opodatkowywać transakcje zbycia zorganizowanej części przedsiębiorstwa, nawet jeśli taka interpretacja narusza prawo wspólnotowe. Ponieważ art. 19 Dyrektywy 2006/112/WE jest przepisem fakultatywnym, wydaje się, że nie ma możliwości bezpośredniego zastosowania dyrektywy. Natomiast, jeśli podatnicy ponieśliby szkodę ze względu na opodatkowanie VAT zbycia zorganizowanej części przedsiębiorstwa przysługuje im roszczenie odszkodowawcze wobec Skarbu Państwa.
Not. EM
Jerzy Martini, doradca podatkowy Baker & McKenzie / DGP