Zawarcie umowy ze spółką przez wspólnika powoduje powstanie przychodu po stronie tego wspólnika oraz kosztu podatkowego po stronie pozostałych wspólników spółki.
Spółki osobowe (np. spółka jawna) są coraz bardziej popularną formą prowadzenia działalności gospodarczej. Ich specyfika polega na tym, że to nie spółka jako podmiot jest podatnikiem podatku dochodowego, ale każdy wspólnik prowadzący działalność gospodarczą w tej formie.

Doliczenie dochodu

Łukasz Kosonowski, doradca podatkowy w MDDP, tłumaczy, że podatek od dochodu uzyskanego w ramach spółki osobowej jest płacony przez jej wspólników (niezależnie od tego, czy tymi wspólnikami są osoby fizyczne czy osoby prawne). W przypadku osób prawnych określa to ustawa o CIT. Wynika to z art. 5 ustawy o CIT, zgodnie z którym przychody z udziału w spółce osobowej łączy się z przychodami każdego wspólnika proporcjonalnie do posiadanego udziału. Zasadę tę stosuje się odpowiednio do rozliczania kosztów uzyskania przychodów.
– Podobne regulacje zawarte są w ustawie o PIT – dodaje Łukasz Kosonowski.

Umowy ze spółką

Pewne wątpliwości interpretacyjne związane z rozliczeniem wspólników mogą pojawić się w sytuacji zawarcia umowy czy realizacji pewnych transakcji między wspólnikiem a spółką.
Łukasz Kosonowski przypomina, że spółki osobowe na podstawie kodeksu spółek handlowych (art. 8 par. 1), mogą we własnym imieniu zawierać umowy, na podstawie których nabywają prawa i obowiązki. Jego zdaniem możliwe jest więc np. zawarcie skutecznej pod względem prawnym (oraz podatkowym) umowy sprzedaży rzeczy przez wspólnika na rzecz spółki osobowej.
– Opierając się na przepisach ustaw o PIT oraz o CIT, należy uznać, że skutki podatkowe czynności dokonanych przez spółkę osobową będą dotyczyły każdego ze wspólników, proporcjonalnie do posiadanego przez nich udziału. Natomiast skutki podatkowe czynności dokonanych osobiście przez wspólnika będą dotyczyły tylko jego osoby – wyjaśnia Łukasz Kosonowski.
Przy sprzedaży rzeczy przez wspólnika na rzecz spółki osobowej otrzymana przez wspólnika cena za rzecz zapłaconą przez spółkę osobową będzie stanowiła dla tego wspólnika przychód podlegający opodatkowaniu PIT (gdy wspólnik jest osobą fizyczną) lub CIT (gdy wspólnik jest osobą prawną). Natomiast koszt uzyskania przychodu będzie alokowany do wszystkich wspólników (nie wyłączając sprzedającego rzecz) proporcjonalnie do ich udziału.

Sprzedaż przez spółkę

Z kolei w sytuacji odwrotnej, gdy to spółka osobowa dokona sprzedaży na rzecz jednego ze wspólników, to przychód (cena za rzecz) będzie przydzielony do wszystkich wspólników proporcjonalnie do ich udziału w spółce osobowej, a zapłacona przez wspólnika nabywcę rzeczy cena będzie stanowiła dla niego w całości koszt uzyskania przychodu.
Ważne
Do spółek osobowych zalicza się: spółkę jawną, spółkę komandytową, spółkę komandytowo-akcyjną, spółkę partnerską