W ostatnim czasie sądy administracyjne wielokrotnie zajmowały się zasadami opodatkowania nieodpłatnych przekazań towarów. Rzadziej pojawia się natomiast konflikt na gruncie opodatkowania usług świadczonych przez podatników nieodpłatnie, czy może być to zasługą lepiej sformułowanych przepisów w tym zakresie?
TOMASZ MICHALIK
doradca podatkowy, partner MDDP
Rzeczywiście wynika to, jak można sądzić, z tego, iż regulacje dotyczące zasad opodatkowania usług są znacznie bardziej precyzyjne. Zgodnie z art. 8 ust. 2 ustawy o VAT opodatkowaniu podlega nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste podatnika, jego pracowników i niektórych innych osób, a także wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług, jeżeli nie są one związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa, a podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług związanych z tymi usługami, w całości lub w części.
A zatem, aby świadczenia nieodpłatne podlegały opodatkowaniu, muszą zostać spełnione trzy warunki. Po pierwsze, świadczenia muszą być wykonane na potrzeby osobiste podatnika, wspólników itd. albo po prostu nieodpłatnie na rzecz dowolnego usługobiorcy. Po drugie, usługi nie są związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa podatnika. Po trzecie, podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego. Jest to więc konstrukcja podobna analogiczna do zastosowanej w przypadku dostawy towarów. Jest wszakże między tymi przepisami zasadnicza różnica. Przepis art. 8 ustawy o VAT nie zawiera regulacji analogicznej do regulacji art. 7 ust. 3, który przewiduje wprost, że opodatkowaniu VAT nie podlega przekazanie prezentów o małej wartości, próbek i drukowanych materiałów reklamowych i informacyjnych. To sprawia, że art. 8 ust. 2 nie powoduje żadnych kontrowersji podobnych do tych, które powstają na tle relacji wzajemnych art. 7 ust. 2 i 3, a zatem ustalenia, czy nieopodatkowane jest każde nieodpłatne przekazanie towarów, jeżeli związane jest z prowadzeniem przedsiębiorstwa, czy tylko to, którego przedmiotem są prezenty o małej wartości, próbki lub drukowane materiały reklamowe lub informacyjne. W konsekwencji nie ulega wątpliwości, że nieodpłatne świadczenie usług, jeśli jest związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa, nie podlega opodatkowaniu.
W wyroku z 13 lipca 2007 r. (III SA/Wa 3630/06), WSA w Warszawie uznał, że przekazanie nieodpłatne drogi zbudowanej przez inwestora budującego centrum handlowe na gruncie należącym do gminy jest usługą niepodlegającą VAT. W tym wypadku budowa i przekazanie drogi dojazdowej do centrum handlowego było związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa podatnika, czyli spełniona została jedynie przesłanka odnosząca się do prawa podatnika do odliczenia podatku naliczonego.