Kryterium decydującym o uznaniu podmiotu za podatnika podatku od towarów i usług jest samodzielne wykonywanie działalności gospodarczej, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.
PODATKI
Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Kto nie korzysta z VAT

Za wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą przepisy ustawy nie uznają czynności:
● z tytułu których przychody zostały wymienione w art. 12 ust. 1 – 6 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych;
● z tytułu których przychody zostały wymienione w art. 13 pkt 2 – 9 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, jeżeli z tytułu wykonania tych czynności osoby te są związane ze zlecającym wykonanie tych czynności prawnymi więzami tworzącymi stosunek prawny pomiędzy zlecającym wykonanie czynności i wykonującym zlecane czynności co do warunków wykonywania tych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności wobec osób trzecich.
Za podatników podatku od towarów i usług nie uznaje się organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowania zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych. Oznacza to, że wyłączenie tych organów i urzędów z kategorii podatników podatku od towarów i usług ma charakter podmiotowo-przedmiotowy.

Nieprowadzący działalności

Ustawa wprowadza też kategorię podatników podatku od towarów, która nie wiąże ich z wykonywaniem działalności gospodarczej, ale z dokonaniem wewnątrzwspólnotowej dostawy nowych środków transportu (art. 16 ustawy o VAT). W przypadku podmiotów dokonujących importu towarów podatnikami są co do zasady osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne:
● na których ciąży obowiązek uiszczenia cła, również w przypadku, gdy na podstawie przepisów celnych importowany towar jest zwolniony od cła albo cło na towar zostało zawieszone, w części lub w całości, albo zastosowano preferencyjną, obniżoną lub zerową stawkę celną,
● uprawnione do korzystania z procedury celnej obejmującej uszlachetnianie czynne, odprawę czasową, przetwarzanie pod kontrolą celną, w tym również osoby, na które, zgodnie z odrębnymi przepisami, zostały przeniesione prawa i obowiązki związane z tymi procedurami.
Podatnikami podatku od towarów i usług są również osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne:
● będące usługobiorcami usług świadczonych przez podatników posiadających siedzibę lub miejsce zamieszkania albo pobytu poza terytorium kraju; oczywiście chodzi o usługi, które uwzględniając kryterium miejsca świadczenia uznaje się za wykonane na terytorium Polski (z wyjątkiem przypadków, gdy podatek został rozliczony przez usługodawcę),
● nabywające towary, jeżeli dokonującym dostawy tych towarów na terytorium kraju jest podatnik nieposiadający siedziby, stałego miejsca prowadzenia działalności lub stałego miejsca zamieszkania na terytorium kraju (z zastrzeżeniem wewnątrzwspólnotowych transakcji trójstronnych, o których mowa w art. 135 – 138 ustawy) – z wyjątkiem przypadków, gdy podatek został rozliczony przez dokonującego dostawy,
● dokonujące wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów,
● nabywające nowe środki transportu, które miały być wywiezione poza terytorium kraju w ciągu 14 dni od dnia dostawy, a nie zostały wywiezione.
UWAGA NUMER IDENTYFIKACJI PODATKOWEJ
Podatnik zarejestrowany jako podatnik VAT czynny jest obowiązany umieszczać numer identyfikacji podatkowej na fakturach oraz w ofertach



Kiedy warto być podatnikiem VAT

Przedsiębiorcy, którzy osiągają wysoki obrót z działalności gospodarczej lub którzy wykonują kontrakty na rzecz innych podatników VAT, powinni od razu zarejestrować się jako podatnicy VAT czynni. Będzie to dla nich korzystne, gdyż wcześniej czy później będą musieli rozliczać VAT.
Przedsiębiorcy rozpoczynający działalność gospodarczą mają trzy możliwe rozwiązania, które wpływają na ich obowiązki względem VAT. W zależności od tego, które wybiorą, różnie będą się kształtowały ich obowiązki podatkowe w podatku od towarów i usług.
Po pierwsze, przedsiębiorcy mogą nie składać zgłoszenia rejestracyjnego w zakresie VAT, czyli nie składają VAT-R. W tym przypadku będą zwolnieni podmiotowo z VAT do przekroczenia limitu 10 tys. euro (odpowiednio limit będzie mniejszy, gdy rozpoczną działalność w trakcie roku). Nie będą też zmuszeni prowadzić rejestru zakupu i sprzedaży VAT, ale powinni prowadzić ewidencję sprzedaży, która będzie pomocna przy ustaleniu przekroczenia wspomnianego limitu. Podobna sytuacja będzie w przypadku wybrania drugiego rozwiązania, czyli złożenia zgłoszenia rejestracyjnego VAT-R, ale z zaznaczeniem, że podatnik będzie korzystał ze zwolnienia. Takie zgłoszenie może złożyć podatnik zwolniony podmiotowo (który nie przekroczył limitu), jak i podatnik zwolniony przedmiotowo (który wykonuje czynności zwolnione z VAT). Naczelnik urzędu skarbowego rejestruje podatnika i potwierdza jego zarejestrowanie jako podatnika VAT zwolnionego. Jeżeli podmioty rozpoczną dokonywanie sprzedaży opodatkowanej, utracą zwolnienie od podatku lub zrezygnują z tego zwolnienia, obowiązane są do złożenia zgłoszenia rejestracyjnego, a w przypadku podatników zarejestrowanych jako podatnicy VAT zwolnieni – do aktualizacji tego zgłoszenia.
Trzecia możliwość polega na dokonaniu zgłoszenia rejestracyjnego VAT-R przed dniem wykonania pierwszej czynności opodatkowanej i rejestracji jako podatnika VAT czynnego od samego początku prowadzenia działalności gospodarczej. Podatnicy zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni, którzy następnie zostali zwolnieni od podatku (zwolnienie podmiotowe) lub zgłosili, że będą wykonywać wyłącznie czynności zwolnione od podatku (zwolnienie przedmiotowe), pozostają w rejestrze jako podatnicy VAT zwolnieni.
Podatnik zarejestrowany jako podatnik VAT czynny jest obowiązany umieszczać numer identyfikacji podatkowej na fakturach oraz w ofertach.
DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZA
Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.



Wielkość obrotu

Wybór trzeciego rozwiązania, czyli złożenie zgłoszenie rejestracyjnego jako podatnika VAT czynnego, jest przede wszystkim korzystne dla podmiotów, które osiągają lub spodziewają się osiągnąć duży obrót ze swojej działalności. Wynika to z tego, że wcześniej czy później i tak będą się musiały zarejestrować jako podatnicy VAT czynni. Lepiej więc to zrobić wcześniej. Jest to też korzystne z innego powodu. Podatnicy VAT mają prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony z faktur VAT otrzymywanych od kontrahentów. Podatnicy zwolnieni z VAT natomiast takiego prawa nie mają, przy czym istnieje możliwość odliczenia VAT z faktur otrzymanych w czasie zwolnienia, w momencie gdy podatnik traci zwolnienie lub z niego rezygnuje. Jest to jednak uzależnione w pewnym stopniu od naczelnika urzędu skarbowego, który może na to zezwolić lub też nie, np. gdy podatnik nie dopełni określonych warunków formalnych lub omyłkowo nie spełni wszystkich wymogów.
UWAGA KIEDY ZGŁOSIĆ ZMIANĘ
Jeżeli dane zawarte w zgłoszeniu rejestracyjnym VAT-R ulegną zmianie, podatnik jest obowiązany zgłosić zmianę do naczelnika urzędu skarbowego w terminie siedmiu dni, licząc od dnia, w którym nastąpiła zmiana
Za zgodą naczelnika urzędu skarbowego podatnik może pomniejszyć kwotę podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wynikającą z dokumentów celnych oraz o kwotę podatku zapłaconą od wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, a także o kwoty podatku naliczonego wynikające z faktur dokumentujących zakupy dokonane przed dniem utraty zwolnienia, pod warunkiem:
● sporządzenia spisu z natury zapasów tych towarów posiadanych w dniu, w którym nastąpiło przekroczenie kwoty limitu, oraz
● przedłożenia w urzędzie skarbowym spisu w terminie 14 dni, licząc od dnia utraty zwolnienia.
Kwotę podatku naliczonego stanowi iloczyn ilości towarów objętych spisem z natury i kwoty podatku naliczonego przypadającej na jednostkę towaru, z podziałem na poszczególne stawki podatkowe. Odliczenie stosuje się również do podatników, którzy rezygnują z przysługującego im zwolnienia, pod warunkiem pisemnego zawiadomienia naczelnika urzędu skarbowego o rezygnacji ze zwolnienia przed początkiem miesiąca, w którym rezygnują ze zwolnienia.

W jakim terminie złożyć zgłoszenie

Jeżeli podmioty rozpoczną dokonywanie sprzedaży opodatkowanej, utracą zwolnienie od podatku lub zrezygnują z tego zwolnienia, obowiązane są do złożenia zgłoszenia rejestracyjnego lub aktualizacji tego zgłoszenia (w przypadku podatników zarejestrowanych jako podatnicy VAT zwolnieni), w terminach:
● przed dniem dokonania pierwszej sprzedaży towaru lub usługi, innych niż zwolnione od podatku przedmiotowo, w przypadku rozpoczęcia dokonywania tej sprzedaży,
● przed dniem, w którym podatnik traci prawo do zwolnienia podmiotowego, w przypadku utraty tego prawa,
● przed początkiem miesiąca, w którym podatnik rezygnuje ze zwolnienia przysługującego rolnikowi ryczałtowemu oraz podatnikowi zwolnionemu podmiotowo, w przypadku rezygnacji z tego zwolnienia,
● przed dniem wykonania pierwszej czynności opodatkowanej, w przypadku rezygnacji ze zwolnienia przez podatnika zwolnionego podmiotowo (który rozpoczął działalność w trakcie roku).



Zwolnienie podmiotowe z VAT

Można zrezygnować ze zwolnienia



Powrót do zwolnienia z VAT