Na 15-lecie Gazety Prawnej 15 darmowych porad podatkowych. Umiejętne wykorzystanie przepisów podatkowych pozwala nie tylko uniknąć sporów z fiskusem, ale także zaoszczędzić na podatkach. Wykorzystanie kilku prostych sposobów może pomóc w uniknięciu zapłaty podatku lub obniżyć jego wysokość.



PREFERENCJE PODATKOWE:
Ulga internetowa
Każdy internauta może odliczyć od dochodu nawet 760 zł, które zapłacił za dostęp do sieci w miejscu zamieszkania. Pozwala mu na to tzw. ulga internetowa. Trzeba tylko właściwie zabezpieczyć sobie do niej prawo. Najważniejsze jest posiadanie faktur poświadczających zakup takiej usługi oraz dowodów opłacenia tej faktury. Kolejna istotna rzecz to właściwe uwzględnienie wydatków. Odliczyć można tylko te wydatki, które dotyczą bezpośrednio opłacenia dostępu do sieci. Nie odliczamy opłat montażowych, konserwacyjnych czy napraw sprzętu potrzebnego do łączenia się z internetem. Przy zakupie usług kompleksowych (telefon, tv, internet) musimy zadbać, by każda z nich była wyodrębniona na fakturze. Odliczamy wydatki faktycznie poniesione, jednak nie więcej niż 760 zł, czyli jeśli płacimy rocznie 500 zł, tylko tyle odliczymy, jednak gdy płacimy 800 zł, odliczymy zaledwie 760 zł. W tym ostatnim przypadku warto postarać się, by w umowie i na fakturze znalazł się również inny domownik. Wówczas każda z osób widniejących na fakturze ma prawo do swojego limitu ulgi, co przy dwóch osobach daje 1520 zł.
Pamiętaj!
Ulga internetowa dotyczy korzystania z internetu w miejscu zamieszkania, a nie zameldowania, a to można mieć tylko jedno.
RÓŻNE ŹRÓDŁA:
Ulga w cudzym imieniu
Brak dochodów osoby niepełnosprawnej nie wyklucza możliwości skorzystania z ulgi na rehabilitację. Odliczeń z tego tytułu mogą bowiem dokonywać członkowie rodziny, np. dorosłe dzieci. Jako formalnie zobowiązane do utrzymywania rodziców odliczą od dochodu wydatki ponoszone na ich rehablitację. Przy czym dotyczy to zarówno wydatków faktycznie poniesionych, np. na zakup sprzętów związanych z inwalidztwem czy limitowanych wydatków na zakup leków, jak i odliczeń ryczałtowych. W ramach tych drugich podatnik mający na utrzymaniu niepełnosprawnego członka rodziny może odliczyć 2280 zł z tytułu dowożenia go na zabiegi rehabilitacyjne swoim prywatnym samochodem.
Na analogicznych zasadach pomniejszenia dochodu do opodatkowania dokonujemy w sytuacji, gdy mający orzeczenie o niepełnosprawności członek rodziny uzyskuje niewielkie dochody, nie wyższe w skali roku niż 9120 zł. Wówczas osoba niepełnosprawna może albo sama dokonywać takich odliczeń od swojego dochodu, albo też jego wydatki rehabilitacyjne mogą pomniejszać dochód zdrowego członka rodziny, który formalnie jest zobowiązany do utrzymywania takiej osoby o niskich dochodach.
Pamiętaj!
Wydatki rehabilitacyjne mogą odliczyć podatnicy, na których utrzymaniu pozostają następujące osoby niepełnosprawne: współmałżonek, dzieci własne i przysposobione, dzieci obce przyjęte na wychowanie, pasierbowie, rodzice, rodzice współmałżonka, rodzeństwo, ojczym, macocha, zięciowie i synowe – jeżeli w roku podatkowym dochody tych osób niepełnosprawnych nie przekraczają kwoty 9120 zł.
PREFERENCJE PODATKOWE:
Darowizna mieszkania
Każdy, kto chce podarować mieszkanie komuś z rodzinny, powinien wiedzieć, że taka darowizna pod pewnymi warunkami zwolniona jest z podatku. W przypadku darowizn na rzecz dzieci, które mają już własne rodziny, powinna dotyczyć tylko naszego dziecka, a nie małżonka. Inaczej nasze dziecko nie zapłaci podatku, ale już jego małżonek tak. Darowizna powinna być zatem dokonywana tylko na rzecz dziecka. Takie zwolnienie z podatku od darowizn dotyczy małżonka, zstępnych (dzieci, wnuki etc.), wstępnych (rodzice, dziadkowie etc.), pasierba, rodzeństwa, ojczyma i macochy darczyńcy. Gdy chcemy obdarować w ten sposób dalszą rodzinę, podatku unikniemy tylko wtedy, gdy osoba taka nie ma jeszcze własnego lokum lub też szybko się go pozbędzie. Powierzchnia darowanej nieruchomości nie może być też większa niż 110 m2. Taki obdarowany będzie też musiał spełnić szereg dodatkowych warunków, w tym zamieszkiwać i być zameldowanym w darowanej nieruchomości przez pięć lat. Gdy darowizna dotyczy mieszkania i wyposażenia, zwolnieniem objęta będzie też tylko wartość mieszkania bez wyposażenia.
Pamiętaj!
Obdarowując zamężne dziecko mieszkaniem lub domem, przekazuj darowiznę tylko na jego rzecz. Inaczej jego małżonek zapłaci od swojej części podatek.



OSZCZĘDNOŚCI:
Lokata antypodatkowa
Dochód z lokat bankowych czy zyski z oszczędzania poprzez fundusze inwestycyjne co do zasady są opodatkowane zryczałtowanym podatkiem w wysokości 19 proc. zysku, tzw. podatkiem Belki. Często nie zdajemy sobie nawet sprawy, iż takim dochodem dzielimy się z fiskusem, gdyż do wyliczania, potrącania i odprowadzania tego podatku jest zobowiązana instytucja finansowa, w której lokujemy pieniądze. Tymczasem jest wiele sposobów, by uniknąć płacenia podatku Belki, a w konsekwencji zwiększenia korzyści z oszczędzania o niemal jedną piątą. Dotyczy to zarówno samych lokat bankowych, funduszy inwestycyjnych, jak i innych form oszczędzania. Banki oraz inne instytucje finansowe wykorzystują tu rozmaite kruczki prawne, np. zasady zaokrąglania podatku, by do potrącenia podatku Belki od zysku oszczędzającego w ogóle nie doszło.
Nim więc zdecydujemy się podpisać umowę o lokatę, prowadzenie rachunku funduszy inwestycyjnych itp. powinniśmy sprawdzić, czy instytucja finansowa, której zamierzamy powierzyć oszczędności, uchroni nas przed podatkiem Belki. Jeśli nie, idźmy do konkurencji, która gwarantuje taką opcję.
Pamiętaj!
Banki oraz inne instytucje finansowe, które prowadzą kilkudniowe lokaty, wykorzystują zasady zaokrąglania podatku, by do potrącenia podatku Belki od zysku oszczędzającego w ogóle nie doszło.
OSZCZĘDNOŚCI:
Polisa ubezpieczeniowa
Bezpiecznym, bo nie obarczonym żadnym ryzykiem prawnym, sposobem uniknięcia fiskalnej daniny od oszczędności (tzw. podatek Belki) jest pomnażanie wolnych środków finansowych poprzez terminowe ubezpieczenie na życie bez funduszu inwestycyjnego. Ustawa o PIT zwalnia bowiem kwoty otrzymane tytułem ubezpieczeń osobowych, jeżeli umowa ubezpieczenia nie zakładała lokowania składki w fundusze kapitałowe.
Towarzystwa ubezpieczeniowe masowo wykorzystują ten przepis, oferując krótkoterminowe, zazwyczaj roczne, ubezpieczenia na życie, które tylko formalnie mają na celu asekurację ubezpieczonego, a w rzeczywistości są roczną lokatą. Ubezpieczony lub inna osoba przez niego wskazana po upływie terminu, na jaki została zawarta umowa ubezpieczenia, a więc zazwyczaj po roku, otrzymuje sumę ubezpieczenia, którą w praktyce jest kwota uprzednio wpłacona jako składka, powiększoną o kilka lub kilkanaście procent. Ten dodatkowy przychód w ogóle nie podlega podatkowi Belki, bo jest od wszelkich form podatku dochodowego zwolniony.
Pamiętaj!
Towarzystwa ubezpieczeniowe oferują krótkoterminowe, zazwyczaj roczne, ubezpieczenia na życie, które tylko formalnie mają na celu asekurację ubezpieczonego, a w rzeczywistości są roczną lokatą nieopodatkowaną podatkiem Belki.
INWESTOWANIE:
Obniżenie opodatkowania
Osoby inwestujące na giełdzie często przepłacą podatek dochodowy. Wskutek słabej znajomości przepisów prawa podatkowego niepotrzebne naliczają ten podatek od zbyt wysokiej podstawy. Jest to związane z nieumiejętnym ustalaniem kosztów uzyskanego dochodu. Równie często podatnicy nie pomniejszają podstawy opodatkowania o straty poniesione podczas inwestowania w poprzednich latach.
Co do zasady, dochód z inwestowania na giełdzie objęty jest podatkiem dochodowym.
Przedstawia się on w sposób następujący. Od dochodów uzyskanych z odpłatnego zbycia papierów wartościowych podatek dochodowy wynosi 19 proc. uzyskanego dochodu. Ponieważ dochód ten ustala się w ten sposób, iż przychód ze zbycia akcji czy innych papierów wartościowych pomniejsza się o koszty uzyskania przychodu, może być tak, iż inwestor podatnik poniesie stratę. Wówczas ma prawo pomniejszyć dochód do opodatkowania z tytułu straty z poprzedniego roku lub poprzednich lat. Maksymalnie o 50 proc. tej straty w jednym roku, a ponadto ma aż pięć lat na ostateczne odliczenie w ramach takiej ulgi.
Pamiętaj!
Stratę z inwestycji giełdowych można odliczyć od dochodu w następnych latach podatkowych i przez to zmniejszyć podatek. Maksymalnie można odliczyć 50 proc. tej straty w jednym roku.



DOKUMENTOWANIE:
Sprzedaż mieszkania
Każdy, kto kupił mieszkanie w 2007 roku i później, powinien zadbać o zgromadzenie wszystkich rachunków związanych z jego wykończeniem oraz późniejszymi modernizacjami podnoszącymi jego wartość. Będzie to niezwykle istotne, w chwili gdy zechcemy takie mieszkanie sprzedać, i pozwoli nam znacząco obniżyć płacony od zysku z takiej sprzedaży podatek. Podatek taki płaci się od dochodu ze sprzedaży i wynosi on 19 proc. Naszym zyskiem, od którego jest on naliczany, jest różnica pomiędzy ceną, czyli tym, co otrzymamy od nabywcy naszego domu lub mieszkania, i kosztami. Koszty to przede wszystkim to, co wydaliśmy wcześniej na zakup mieszkania. Ale nie tylko. Jeśli kupiliśmy mieszkanie do wykończenia za 400 tys. zł, a kolejne 40 tys. wydaliśmy na jego wykończenie, przy sprzedaży mieszkania naszym kosztem będzie całe 440 tys. zł, pod warunkiem jednak że fakt wydania tych 40 tys. zł udokumentujemy fakturami. Tak samo jest przy poważnych modernizacjach. Nie potrzebujemy natomiast rachunków na konserwację mieszkania, np. jego odmalowanie. Taki wydatek kosztem nie będzie.
Pamiętaj!
Każdy wydatek zwiększający wartość mieszkania może obniżyć podatek płacony przy jego sprzedaży.
PREFERENCJE PODATKOWE:
Wspólne rozliczenie
Każde małżeństwo i każda osoba samotnie wychowująca dziecko może zmniejszyć swój podatek, korzystając ze wspólnego rozliczenia. Nie jest to prawo co prawda dostępne zawsze, bo nie dotyczy np. sytuacji, gdy małżonek lub dziecko są opodatkowani ryczałtem lub podatkiem liniowym, ale tam, gdzie jest to możliwe, daje spore korzyści. Największą korzyść ze wspólnego opodatkowania mają małżonkowie o wyraźnie zróżnicowanym poziomie zarobków, czyli gdy dochody jednego z nich mieszczą się w pierwszym, a drugiego w drugim przedziale skali podatkowej. Korzyści będą też wtedy, gdy jeden z małżonków nie uzyskuje dochodów opodatkowanych PIT. Identyczną korzyść, jak w przypadku małżonków, gdy jedno z nich nie ma dochodów, daje wspólne rozliczenie z samotnie wychowywanym dzieckiem. Cała korzyść w obydwu przypadkach wynika z tego, że w takich sytuacjach dochód (lub wspólne dochody) dzieli się na połowę i od tak ustalonego wyniku wylicza podatek. Co prawda ten trzeba później przemnożyć przez dwa, ale i tak uzyskuje się korzyść, bo albo dochód jest opodatkowany według niższej stawki, albo też mamy zysk wynikający z zastosowania do niezarobkującego małżonka kwoty zmniejszającej podatek.
Pamiętaj!
Za osobę samotnie wychowującą dzieci uważa się: jednego z rodziców albo opiekuna prawnego, jeżeli jest panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem albo osobą, wobec której sąd orzekł separację. Może to być również osoba pozostająca w związku małżeńskim, której małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności.
ROZLICZENIA:
Kwota wolna od podatku
Każda osoba zarabiająca niewielkie kwoty powinna pozostać przy opodatkowaniu skalą podatkową zamiast wybierać pozornie korzystniejszy podatek liniowy. Wynika to z tego, że w przypadku skali nie tylko stawka jest niższa (18 proc., podczas gdy podatek liniowy płacony jest według stawki 19 proc.), ale dodatkowo podatek obniża kwota zmniejszająca podatek w pierwszym przedziale skali podatkowej. W rezultacie, jeśli podatnik opodatkowany jest według skali podatkowej, a jego dochód nie przekracza rocznie 3091 zł, podatnik nie płaci podatku w ogóle. W takiej sytuacji podatek wynosi zero złotych. Podatnik płacący podatek według stawki liniowej PIT od takiego samego dochodu zapłaci już 587 zł podatku. Różnica jest zatem znacząca. W praktyce wygląda to jednak tak, że przez cały rok przy takich dochodach podatku nie płacą osoby rozliczające się samodzielnie. Jeśli taki dochód uzyskuje osoba rozliczana przez płatnika, to mimo że jej dochód jest niższy niż wspomniane 3091 zł, płatnik pobierze zaliczki na podatek. Nie oznacza to jednak, że są to pieniądze stracone. W takiej sytuacji zaliczki można odzyskać w całości podczas rozliczenia rocznego.
Pamiętaj!
Osoby uzyskujące jednorazowe przychody na podstawie umów zlecenia nie wyższe niż 200 zł od podmiotu, który nie jest ich pracodawcą, płacą od nich ryczałt w wysokości 18 proc.



RÓŻNE ŹRÓDŁA:
Korzyści z wyboru formy opodatkowania
Osoba uzyskująca dochody z kilku źródeł, np. najmu, działalności gospodarczej i pracy albo emerytury, dla zmniejszenia swojej daniny dla fiskusa powinna wykorzystać prawo do wyboru formy opodatkowania. Osoby fizyczne mogą bowiem, w zdecydowanej większości przypadków, same zadecydować, czy chcą płacić podatek według skali albo w zryczałtowanej formie lub jako podatek liniowy. Nie dotyczy to jedynie dochodu z pracy czy umów cywilnych – gdzie skala podatkowa jest obowiązkowa. Ale już np. wybierając między kodeksową umową o pracę a umową cywilną, można zaoszczędzić na podatku dzięki wysokim (20 lub 50 proc.) kosztom uzyskania przychodu.
Dla przykładu, ktoś, kto w skali roku uzyskuje dochody rzędu ponad 100 tys. zł, od znacznej ich części zapłacić będzie musiał 32 proc. podatku. Ale tylko wówczas, gdy dochody ze wszystkich źródeł będą obowiązkowo sumowane dla celów ustalenia wysokości zobowiązania podatkowego. Natomiast gdy ta osoba dochody z najmu opodatkuje ryczałtem, z działalności gospodarczej kartą podatkową lub podatkiem liniowym, a jedynie od reszty wyliczy podatek według skali, zaoszczędzi nawet połowę podatku.
Pamiętaj!
Przedsiębiorcy mogą w zdecydowanej większości przypadków sami zadecydować, czy chcą płacić podatek według skali, podatek liniowy lub podatek zryczałtowany.
KOSZTY PODATKOWE:
Jednorazowa amortyzacja
Każdy przedsiębiorca rozpoczynający działalność powinien pamiętać, że ma możliwość skorzystania z tzw. jednorazowych odpisów amortyzacyjnych. To doskonały sposób na zmniejszenie podatku. Zwykle każdą zakupioną do firmy rzecz trzeba amortyzować według określonych stawek amortyzacyjnych. Oznacza to, że wydatek na zakup tej rzeczy wpisywany jest do kosztów podatkowych po kawałku. Jeśli stawka wynosi np. 20 proc. rocznie, w ciągu roku uda się w koszty wpisać tylko 1/5 wydatków. Odpis jednorazowy pozwala wpisać od razu cały wydatek. Tym samym zmniejsza się dochód i płacony podatek w roku, w którym dokonujemy odpisu. Taką możliwość mają tzw. mali podatnicy (tacy, których obroty nie przekraczają równowartości 1,2 mln. euro) oraz podatnicy rozpoczynający działalność. Przez najbliższe dwa lata, czyli w roku 2009 i 2010, można w ten sposób do kosztów wpisać zakup o łącznej wartości 100 tys. euro. Z możliwości tej warto skorzystać właśnie teraz, bo już w roku 2011 limit zmaleje do 50 tys. euro.
Pamiętaj!
Limit jednorazowej amortyzacji na lata 2009–2010 wynika z przepisów dotyczących łagodzenia skutków kryzysu gospodarczego (tzw. ustawa antykryzysowa) i nie został wpisany do przepisów ustawy o PIT.
ROZLICZENIA:
Samochód służbowy
Wykorzystując do potrzeb działalności gospodarczej samochód osobowy, można częścią związanych z nim wydatków obciążyć koszt prowadzonej działalności gospodarczej. Dzięki temu obniży się podstawa wymiaru podatku, a w konsekwencji – wysokość daniny płaconej fiskusowi w skali roku.
Z tego sposobu optymalizacji podatkowej mogą skorzystać oczywiście tylko osoby prowadzące działalność gospodarczą. Na dodatek, o ile płacą podatek według skali lub podatek liniowy, mają prawo do obniżania przychodu o koszty uzyskania. Nawet gdy pracownicy korzystają z samochodów udostępnianych im przez pracodawcę. Co prawda, zarówno w przypadku własnego biznesu, jak i samochodu służbowego formalnie obowiązuje przepis nakazujący ustalanie dochodu do opodatkowania, w sytuacji gdy podatnik auto firmowe wykorzystuje dla celów osobistych, ale przepis ten – przynajmniej do tej pory – nie był przez fiskusa egzekwowany, a zapowiadane w tej materii bardziej restrykcyjne przepisy obecnie oddaliły się poza perspektywę kolejnego roku podatkowego.
Pamiętaj!
Wydatki związane z wykorzystywaniem samochodu osobowego w działalności gospodarczej mogą stanowić koszt podatkowy.



NAJEM:
Forma opodatkowania
Kto uzyskuje przychody z najmu mieszkania lub innej nieruchomości, ten powinien dokładnie przeanalizować plusy i minusy możliwych form opodatkowania przychodów z takiego źródła. Na pierwszy rzut oka może się wydawać, że najkorzystniejszym sposobem jest ryczałt od przychodów ewidencjonowanych. Ale trzeba mieć na względzie, że ta forma rozliczeń z fiskusem wyklucza pomniejszanie podstawy opodatkowania o koszty, czyli wydatki, jakie wynajmujący musi ponosić w związku z przedmiotem najmu.
Ważnym przy tym kosztem mogącym w sposób istotny obniżać podstawę opodatkowania jest amortyzacja. Możliwość jej zastosowania ma przy tym ten walor, że obniża podatek bez potrzeby ponoszenia wydatków. Pozwala bowiem mieć korzyść z tego, że podatnik wcześniej ze swoich środków nabył mieszkanie obecnie przysparzające dochodu w formie czynszu od najmu. A mogą to być koszty niemałe, zważywszy, iż przy stosowaniu przyspieszonej amortyzacji 10-proc. stawki rocznej związany z tym koszt podatkowy może być zbliżony do wysokości przychodu. Natomiast wynajmujący mieszkanie lub jego część, który amortyzacji nie naliczał na bieżąco, może dokonać obniżenia podstawy opodatkowania nawet na ostatnią chwilę, w zeznaniu rocznym, wykorzystując metodę uproszczoną, a więc pozwalającą zastosować do ustalenia wartości początkowej zryczałtowaną stawkę – 988 zł za metr kwadratowy wynajmowanej powierzchni.
Pamiętaj!
Opodatkowanie wynajmu ryczałtem ewidencjonowanym wyklucza pomniejszanie podstawy opodatkowania o koszty.
KOSZTY PODATKOWE:
Rozmowy telefoniczne
Zakupiony dla potrzeb działalności gospodarczej telefon komórkowy, podobnie jak samochód osobowy, zazwyczaj wykorzystywany jest także do rozmów prywatnych. Oczywiście od strony formalnoprawnej wydatki na rozmowy niezwiązane bezpośrednio z prowadzoną działalnością nie mogą być uznane za koszt podatkowy. Jednakże w praktyce granice między tym co jest związane z działalnością, a co nie, bywają trudne do wyraźnego określenia. Na dodatek umowy z dostawcami usług często przewidują stałą zryczałtowaną opłatę za rozmowy czy stały dostęp do internetu.
Jeśli więc w ramach takiego ryczałtu podatnik przeprowadzi prywatną rozmowę czy będzie całkiem prywatnie surfował w sieci dostępnej poprzez łącze, nie spowoduje tym dodatkowego kosztu, który trzeba by zdyskwalifikować jako koszt podatkowy. Zaoszczędzi jednak na wydatkach, które musiałby ponieść, gdyby nie możliwość korzystania z firmowego abonamentu.
Pamiętaj!
Zakupiony dla potrzeb działalności gospodarczej telefon komórkowy oraz opłaty za rozmowy służbowe stanowią koszt uzyskania przychodu.