Zwolnienia ze stosowania kas fiskalnych obowiązują tylko do 31 grudnia 2009 r. Resort finansów jeszcze nie przygotował nowego rozporządzenia w tym zakresie. Zdaniem ekspertów nowe regulacje o zwolnieniu z kas będą znane w ostatniej chwili.
Jeszcze tylko przez nieco ponad dwa miesiące będą obowiązywać dotychczasowe zwolnienia z obowiązku stosowania kas fiskalnych dla pewnych grup podatników, np. lekarzy czy prawników. Niestety, Ministerstwo Finansów nie przygotowało jeszcze nowego projektu rozporządzenia, które zwolnienia by przedłużało.
Zamiast zająć się tymi regulacjami w pierwszej kolejności, MF ma inny priorytet. Otóż dopracowuje założenia do nowelizacji ustawy o VAT. Podkreślmy, nie jest to projekt nowelizacji ustawy o VAT, lecz jedynie założenia do zmian.
Ostatnie modyfikacje do założeń zostały opublikowane w poniedziałek. Zakładają one pewne zmiany dotyczące zwolnień dla kas. Jakie? Resort chce wprowadzić w ustawie o VAT szczegółową delegację dla ministra finansów, aby ten mógł wydać rozporządzenie o zwolnieniach ze stosowania kas. Dopiero po wprowadzeniu tego przepisu do ustawy o VAT MF zajmie się rozporządzeniem o kasach.
Trzeba przyznać, że minister finansów albo zapomniał o długości procesu legislacyjnego, albo jest niepoprawnym optymistą i zakłada, że w dwa miesiące uda się znowelizować ustawę o VAT – która musi przejść przez Sejm, Senat, prezydenta – oraz zostać opublikowana. Opublikować trzeba też będzie rozporządzenie o zwolnieniach z obowiązku stosowania kas fiskalnych. To ostatnie musi zostać opublikowane w Dzienniku Ustaw najpóźniej 31 grudnia 2009 r. Jeśli czasu na ten proces zabraknie, już 1 stycznia 2010 r. wszyscy przedsiębiorcy dokonujący sprzedaży na rzecz osób nieprowadzących działalności gospodarczej będą musieli kupić kasy fiskalne i ewidencjonować obroty na tych urządzeniach.
To nie pierwszy taki przypadek. Niemal co roku rozporządzania o kasach wydawane są na ostatnią chwilę.
– Gdybym miał jednym słowem określić dotychczasowe rozporządzenia dotyczące kas rejestrujących, w kontekście metod ich wprowadzania, to bez wahania użyłbym słowa: spóźnione – komentuje Radosław Kowalski, doradca podatkowy w Kancelarii Doradcy Podatkowego.

Zakup kasy

Obowiązek ewidencji obrotu i kwot podatku należnego za pomocą kas fiskalnych powinien obejmować wszystkich podatników dokonujących sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych. Jacek Pyssa, radca prawny współpracujący z Instytutem Studiów Podatkowych Modzelewski i Wspólnicy, wyjaśnia, że minister finansów może zwolnić na czas określony niektóre grupy podatników oraz niektóre czynności z obowiązku ewidencjonowania. I z uprawnienia tego korzystał, wydając kolejne rozporządzenia w sprawie kas fiskalnych na przestrzeni ostatnich lat.
– Obecny zakres zwolnień, co do zasady, obowiązuje do 31 grudnia 2009 r. Nie oznacza to jednak, że wszyscy podatnicy zwolnieni z obowiązku ewidencjonowania za pomocą kas fiskalnych będą musieli zacząć stosować kasy od początku przyszłego roku. Minister przyzwyczaił nas praktyką ostatnich lat, że przepisy określające aktualny katalog zwolnień z obowiązku ewidencjonowania za pomocą kas fiskalnych pojawiają się w ostatnim momencie – tłumaczy Jacek Pyssa.



Zwolnienia czasowe

Zwolnienia od kas fiskalnych są czasowe i zwykle przedłużane w takim samym lub trochę tylko węższym zakresie. Zdaniem Andrzeja Nikończyka, doradcy podatkowego w kancelarii Kolibski, Nikończyk, Dec & Partnerzy, praktyka ta jest krytykowana przez przedsiębiorców z tego głównie powodu, że ogłaszanie zwolnień pod koniec roku nie daje czasu na przygotowanie się do wprowadzenia kas.
– Dodatkowo Sejm rozpatruje projekt noweli VAT przenoszącej regulację dotyczącą tych zwolnień do treści ustawy. Miało to wpłynąć na stałość zakresu tych zwolnień, ale na razie może wywołać odwrotny skutek. Wprowadzenie zwolnień do ustawy uchyli podstawę do określania ich przez ministra, który wobec tego może w ogóle nie prowadzić prac w tym zakresie. Jeśli Sejm nie zdąży uchwalić noweli, a minister nie wyda nowego rozporządzenia, nie będzie żadnych zwolnień od stosowania kas – ostrzega Andrzej Nikończyk.
Radzi, aby minister przedstawił projekt nowego rozporządzenia niezależnie od postępu prac parlamentarnych nad zmianami w ustawie.
– Gdyby zwolnienia przewidziane w projekcie nowelizacji i nowym rozporządzeniu były spójne, przedsiębiorcy zyskaliby w końcu pewność w tym zakresie – przekonuje Andrzej Nikończyk.

Tradycja spóźnień

Tradycją już jest to, że rozporządzenia dotyczące zwolnień od obowiązku stosowania kas rejestrujących wprowadzane są w ostatniej chwili. Radosław Kowalski na potwierdzenie tego zarzutu przypomina, że rozporządzenie z 19 grudnia 2008 r. było opublikowane 24 grudnia 2008 r., a weszło w życie 1 stycznia 2009 r.; rozporządzenie z 27 czerwca 2008 r. opublikowano 30 czerwca 2008 r., weszło w życie 1 lipca 2008 r.; rozporządzenie z 20 grudnia 2008 r. opublikowano 28 grudnia 2008 r., a weszło w życie 1 stycznia 2009 r. Podobnie było z pozostałymi rozporządzeniami.
– Moglibyśmy stwierdzić, że nic złego się nie dzieje, bo i tak kolejne rozporządzenia są bardzo podobne do tych, które zastępują. No właśnie podobne, ale nie identyczne. W praktyce niekiedy najtrudniej jest wychwycić te niewielkie, subtelne, a często istotne zmiany. Z drugiej strony, jeżeli zmiany nie są duże, to z jakiego powodu każdy minister czeka z ich publikacją do ostatniej chwili – zastanawia się Radosław Kowalski.
Dodaje, że zgodnie z zasadami stanowienia prawa podatnicy muszą mieć czas i możliwość zapoznania się z przepisami – owszem terminy są dochowane, gdyż publikacja jest przed rozpoczęciem obowiązywania przepisów, ale prawodawca szanujący podatników dałby im czas na spokojne zapoznanie się z nowymi (nawet jeżeli one wiele nie zmieniają) regulacjami.



Sytuacja wyjątkowa

Trzeba podkreślić, że obecnie mamy do czynienia z wyjątkową sytuacją, jeśli chodzi o przepisy dotyczące zwolnienia z obowiązku stosowania kas fiskalnych. Jak przypomina Radosław Kowalski, minister finansów nie powinien przepisać regulacji starego rozporządzenia do nowego, gdyż Trybunał Konstytucyjny (wyrok z 16 lipca 2009 r.; sygn. akt K 36/08) uznał za niezgodne z konstytucją te regulacje ustawy o VAT, które udzielają ministrowi finansów upoważnienia do wprowadzenia zwolnień od obowiązku stosowania kas.
Jacek Pyssa przypomina z kolei, że wejście w życie tego wyroku zostało odroczone na dziewięć miesięcy. Zgodnie z tym wyrokiem minister finansów musi do 23 kwietnia 2010 r. przenieść z rozporządzenia do ustawy o VAT listę (zakres) zwolnień z obowiązku ewidencjonowania za pomocą kas fiskalnych.
Najważniejsze dla podatników jest to, że Trybunał Konstytucyjny nie zakwestionował zwolnień od ewidencjonowania za pomocą kas, ale jedynie sposób ich wprowadzania do obrotu prawnego.
– Zwolnienia nadal będą. Podatnikom pozostaje jednak poczekać do ostatnich dni roku na decyzję ministerstwa – albo przygotuje nowe rozporządzenie, które obowiązywać będzie do kwietnia 2010 r., albo doczekamy się nowelizacji ustawy o VAT z nowym katalogiem zwolnień. Ze względu na wyrok TK nowelizacja ustawy jest nieunikniona, tak więc wprowadzenie zwolnień w nowym rozporządzeniu byłoby rozwiązaniem przejściowym – ocenia Jacek Pyssa.
Radosław Kowalski dodaje, że podatnicy oczekiwaliby, że przepisy dotyczące kas rejestrujących będą bardziej racjonalne.
– Z drugiej strony mocno artykułowane są poglądy, że czas skończyć z szarą strefą w VAT i nakazać stosowania kas lekarzom i prawnikom. Czy to by coś zmieniło? Moim zdaniem nie i wprowadzanie tu kas jest zbędne. Ale będąc prawnikiem, może nie do końca jestem obiektywny – podsumowuje Radosław Kowalski.
Rozliczenie zakupu kas / DGP