Prawidłowe rozpoznawanie kosztów uzyskania przychodów oraz właściwe ich przyporządkowywanie do okresów rozliczeniowych na przełomie roku podatkowego przysparza podatnikom w dalszym ciągu wielu praktycznych trudności. Przykładem jest tutaj spółka z o.o., która zawarła ze swym kontrahentem umowę o prowadzenie kampanii reklamowej na jej rzecz w miesiącach grudzień 2007 - styczeń 2008. Kiedy otrzymaną fakturę za ten okres będzie można zaliczyć w koszty?

ADAM SOSKA
doradca podatkowy, senior menedżer w dziale Doradztwa Podatkowego Ernst & Young
Zakładając jednak, że wydatki ponoszone na kampanię reklamową to koszt pośredni (tj. inny niż bezpośrednio związany z przychodami), stwierdzić należy, że jest to rzeczywiście kłopotliwa sytuacja. Z jednej strony reguła art. 15 ust. 4d ustawy o CIT nakazuje potrącić koszt pośredni w dacie jego poniesienia, z drugiej zaś, jeśli dotyczy on okresu przekraczającego rok podatkowy (a nie jest możliwe określenie, jaka jego część dotyczy danego roku podatkowego), to taki wydatek stanowi koszt podatkowy proporcjonalnie do długości okresu, którego dotyczy. W zależności więc od momentu poniesienia wydatku - czyli momentu ujęcia kosztu w księgach rachunkowych na podstawie np. otrzymanej faktury - należy rozróżnić trzy możliwe sytuacje, gdy koszt pośredni dotyczy okresu poprzedzającego rok podatkowy. Zilustrujmy to za pomocą następujących przykładów:
1. Gdy poniesienie kosztu nastąpi w roku 2007 przy braku możliwości określenia, jaka jego część dotyczy roku 2008: należy wówczas przyporządkować dane koszty proporcjonalnie do okresu, którego dotyczą - w naszym przykładzie połowa kosztów będzie więc potrącalnych jeszcze w grudniu, druga połowa zaś w styczniu następnego roku podatkowego.
2. Gdy poniesienie kosztu nastąpi w roku 2008 przy braku możliwości określenia, jaka jego część dotyczy roku 2007: Problem proporcjonalnego przyporządkowania polega tu na tym, że z perspektywy miesiąca grudnia dany koszt nie był jeszcze poniesiony. Można więc zaryzykować twierdzenie, że z jednej strony potrącenie części tego kosztu w grudniu nie będzie możliwe, ponieważ nie był wówczas spełniony podstawowy warunek poniesienia kosztu, z drugiej zaś strony część ta nie będzie potrącalna w styczniu, z uwagi na przepis szczególny nakazujący proporcjonalne przyporządkowanie kosztu do długości okresu, którego ten koszt dotyczy. Należy jednak stwierdzić, że wspomniany przepis powinien być interpretowany zawężająco i dotyczyć wyłącznie sytuacji omawianej poprzednio, tj. gdy cały koszt został poniesiony z góry w poprzedzającym roku podatkowym.
3. Niezależnie od momentu poniesienia kosztu - gdy istnieje możliwość określenia, jaka jego część dotyczy danego roku podatkowego: Z literalnego brzmienia przepisu art. 15 ust. 4d ustawy o CIT wynika, że jego drugie zdanie określające obowiązek przyporządkowania do długości okresu nie ma zastosowania, wobec czego potrącenie takiego kosztu powinno nastąpić w całości w momencie jego poniesienia (mimo iż wydawać by się mogło, że intencją ustawodawcy byłoby, aby koszty takie były rozkładane na poszczególne lata podatkowe zgodnie z posiadaną przez podatnika wiedzą o wysokości przypadających na dany okres kosztów).
(PJ)