Spółka, która zaciąga pożyczkę na wypłatę dywidendy, może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów podatek od czynności cywilnoprawnych i odsetki.
W czasie kryzysu niewiele firm stać na wypłatę dywidendy. Problemy z płatnościami od kontrahentów, konieczność utrzymania płynności finansowej i regulowania firmowych rachunków powodują, że środki na wypłatę dywidendy mogą być niewystarczające. Wiele firm rozwiązuje ten problem zaciągając pożyczki na wypłatę dywidendy. Wiąże się to jednak z określonymi kosztami. Od pożyczki trzeba zapłacić podatek od czynności cywilnoprawnych oraz odsetki wynikające z umowy. Mimo wielu wyroków sądów administracyjnych fiskus upiera się, że wydatków tych firma nie może zaliczyć również do kosztów uzyskania przychodów.

Brak związku z przychodem

Organy podatkowe twierdzą, że w sytuacji, gdy spółka zaciąga pożyczkę na wypłatę dywidendy, wydatki poniesione na zaciągnięcie pożyczki nie mają związku z uzyskaniem przychodów lub zachowaniem albo zabezpieczeniem źródła przychodów. Zgodnie bowiem z art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 54, poz. 654 z późn. zm.) kosztami uzyskania przychodów mogą być wyłącznie koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 ustawy o CIT. A zatem jeśli koszt jest enumeratywanie wymieniony w tym przepisie, to nie może zostać zaliczony do kosztów podatkowych.
Urzędy i izby skarbowe twierdzą więc, że wypłata dywidendy nie stanowi wydatku umożliwiającego powstanie przychodu oraz nie jest związana z utrzymaniem lub zabezpieczeniem źródła przychodów. Podobnie uznał minister finansów w interpretacji indywidualnej zaskarżonej do WSA w Gliwicach. Wydający interpretację w imieniu ministra dyrektor izby skarbowej stwierdził, że dywidenda jest czystym zyskiem spółki, do którego ma prawo udziałowiec spółki. Dywidenda jest więc wypłatą dochodu z tytułu posiadanych udziałów i stanowi dochód udziałowca. Organ podatkowy dodał również, że pożyczka zaciągnięta przez spółkę na wypłatę dywidendy udziałowcom nie została przeznaczona na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej, a więc ani odsetki od pożyczki, ani PCC nie mogą zostać uznane za koszt uzyskania przychodów.

Zabezpieczenie spółki

Skarżąca spółka w omawianej sprawie (sygn. akt I SA/Gl 411/09, nieprawomocny) wyjaśniła, że zgromadzenie wspólników podjęło uchwałę w sprawie podziału zysku i przeznaczenia go w części na wypłatę dywidendy. Problem polegał na tym, że w spółce nie było bieżących środków, które pozwalałyby na wypłatę dywidendy, wobec czego zarząd podjął decyzję o zaciągnięciu pożyczki. Jak uzasadniała spółka, pozwoliło to m.in. na utrzymanie płynności finansowej. Gdyby nie doszło do zaciągnięcia zobowiązania, firma mogła utracić płynność, co mogło spowodować poważne konsekwencje, włącznie z możliwością likwidacji działalności. Te argumenty – zdaniem skarżącej – przemawiały za tym, że wydatki poniesione na zaciągnięcie pożyczki miały pośredni związek z przychodem z działalności gospodarczej.

Koszt podatkowy

Zdaniem WSA zaspokojenie roszczeń udziałowców z tytułu ich prawa do otrzymania dywidendy stanowi działanie na rzecz zabezpieczenia, a nawet zachowania źródła przychodów, o którym mowa w przytoczonym art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, a zatem warunkuje kontynuację działalności w formie spółki kapitałowej.
Sąd podkreślił, że niezgodne z prawem niewypłacenie dywidendy mogłoby prowadzić do wyprzedawania udziałów, spadku ich wartości oraz utraty wypracowanej przez spółkę pozycji na rynku. A zatem, zdaniem sądu, jest to decydujący argument, aby uznać, że wydatki związane z pozyskaniem od pożyczkodawców środków na wypłatę dywidendy spółka może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów.
Stanowisko WSA w Gliwicach podzielają również inne wojewódzkie sądy administracyjne oraz Naczelny Sąd Administracyjny. Podobnie bowiem orzekał WSA w Warszawie (sygn. akt III SA/Wa 382/07 oraz III SA/Wa 1976/08), WSA w Krakowie (sygn. akt I SA/Kr 214/09), NSA (sygn. akt II FSK 234/08) i inne sądy.
Ważne!
Zaspokojenie roszczeń udziałowców z tytułu ich prawa do otrzymania dywidendy stanowi działanie na rzecz zabezpieczenia, a nawet zachowania źródła przychodów, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych