Fundusz aktualizacji wyceny wykazywany jest w bilansie jako kapitał rezerwowy z aktualizacji wyceny. Jakie skutki ma ujęcie tego funduszu w bilansie?
dr ANDRÉ HELIN
prezes BDO Numerica
Fundusz ten zwiększa kwoty z tytułu aktualizacji wyceny rzeczowych składników majątku trwałego. Natomiast zmniejsza korekty wcześniejszych aktualizacji oraz rozliczone różnice z wyceny w przypadku zbycia lub dekapitalizacji składników uprzednio aktualizowanych.
Kwoty przeszacowania składników majątkowych zwiększają fundusz z aktualizacji wyceny pomniejszone o ewentualny podatek odroczony.
W przypadku sprzedaży aktywów lub ich zużycia różnica z aktualizacji rzeczowego składnika majątku trwałego pomniejsza fundusz z aktualizacji, a zwiększa pozostały kapitał zapasowy.
Inaczej z kolei należy rozliczyć różnicę z wyceny inwestycji długoterminowych w przypadku sprzedaży inwestycji. Tutaj nierozliczone skutki z wyceny figurujące w funduszu z aktualizacji pomniejszają na dzień sprzedaży koszt własny sprzedanej inwestycji. W efekcie różnica z przeceny wcześniej ujęta w funduszu z aktualizacji wpływa na wynik finansowy dokonanej sprzedaży. Należy zwrócić uwagę na postanowienia ustawy o rachunkowości dotyczące podatku odroczonego. Jeżeli zmiana funduszu z aktualizacji wyceny jest związana z powstaniem aktywów lub rezerwy z tytułu odroczonego podatku dochodowego (np. przy rozliczeniu połączenia przedsiębiorstw metodą nabycia, korekcie błędów z lat ubiegłych lub w przypadku zmian w zastosowanych zasadach rachunkowości), fundusz z aktualizacji zasila kwota po odjęciu rezerwy na podatek odroczony.
Przepisy ustawy o rachunkowości zabraniają podziału funduszu z aktualizacji, nie określając, co należy rozumieć przez jego podział. IV Dyrektywa UE, będąca wzorcem ustawy, nie zabrania przeznaczenia funduszu z aktualizacji na podwyższenie kapitału podstawowego, wychodząc z założenia, że kapitał podstawowy jest bardziej bezpieczny od funduszu z aktualizacji w odniesieniu do zakazu dzielenia zysków niezrealizowanych. Przekształcenie spółki kapitałowej, np. spółki z o.o. w spółkę akcyjną, nie zwalnia z obowiązku utrzymania funduszu z aktualizacji ze względu na brak występowania strony trzeciej potwierdzającej realność wyceny bilansowej. Inaczej wygląda sytuacja w przypadku połączeń lub podziałów przedsiębiorstw rozliczanych metodą nabycia w sytuacji, gdy następuje utrata kontroli nad posiadanym aktywem. Transakcja tego typu jest tożsama ze sprzedażą aktywu, w związku z czym następuje rozwiązanie funduszu z aktualizacji wyceny.