Pracownik, któremu pracodawca przyzna akcje pracownicze, uzyska przychód podlegający podatkowi dochodowemu od osób fizycznych.
W Polsce obowiązuje zasada powszechności opodatkowania. Każdą zarobioną złotówkę trzeba wykazać przed urzędem skarbowym i opodatkować. Jednak nie tylko zarobione pieniądze interesują fiskusa. Pewne obowiązki podatkowe w zakresie PIT powstaną również przy nieodpłatnych świadczeniach. Dziś omówimy właśnie taką sytuację – gdy pracodawca przekazuje pracownikom akcje spółki.

Źródło przychodów

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają wszelkiego rodzaju dochody z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a, 52c ustawy o PIT oraz dochodów, od których na podstawie Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku. Zgodnie z generalną zasadą – bo są od niej pewne wyjątki – dochodem ze źródła przychodów jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.
W sytuacji przekazania przez pracodawcę pracownikom akcji dojdzie do powstania przychodów z kapitałów pieniężnych. Przepisy ustawy o PIT wskazują, że za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, przychody z:
● odpłatnego zbycia udziałów w spółkach mających osobowość prawną oraz papierów wartościowych,
● realizacji praw wynikających z papierów wartościowych, o których mowa w art. 3 pkt 1 lit. b) ustawy z 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz.U. nr 183, poz. 1538 z późn. zm.).
PRZYKŁAD: KOSZTY PRZY ZBYCIU AKCJI
Czy przy sprzedaży akcji, których posiadacz akcji jest akcjonariuszem założycielem tzw. spółki pracowniczej, przychód odpowiadający różnicy między ceną rynkową a odpłatnością dokonaną przy ich nabyciu stanowi koszt uzyskania przychodu?
W przypadku akcji objętych za wkład pieniężny przy ustalaniu kosztów uzyskania przychodów zastosowanie znajduje art. 23 ust. 1 pkt 38 ustawy o PIT. Zgodnie z nim za koszty uzyskania przychodów nie uważa się wydatków na objęcie lub nabycie udziałów albo wkładów w spółdzielni, udziałów (akcji) w spółce mającej osobowość prawną oraz innych papierów wartościowych, a także wydatków na nabycie tytułów uczestnictwa lub jednostek uczestnictwa w funduszach kapitałowych. Wydatki takie są jednak kosztem podatkowym z odpłatnego zbycia tych udziałów (akcji), wkładów oraz innych papierów wartościowych, w tym z tytułu wykupu przez emitenta papierów wartościowych, a także z odkupienia tytułów uczestnictwa lub jednostek uczestnictwa w funduszach kapitałowych albo umorzenia jednostek uczestnictwa, tytułów uczestnictwa oraz certyfikatów inwestycyjnych w funduszach kapitałowych.
Zatem dopiero z chwilą sprzedaży udziałów lub akcji ustala się koszty, które warunkują ich nabycie oraz sprzedaż. W praktyce istotną przesłanką zaliczenia poniesionego przez podatnika wydatku do kosztów uzyskania przychodu jest istnienie związku przyczynowo-skutkowego między tym wydatkiem a osiągniętym przychodem.
Kosztami będą więc koszty faktycznie poniesione bezpośrednio przypisane do danej transakcji, w tym np. koszty nabycia odpłatnie zbywanego papieru wartościowego oraz wszelkie faktycznie poniesione przez podatnika wydatki warunkujące nabycie sprzedawanych papierów (np. związane z obsługą rachunku przez biuro maklerskie).
W konsekwencji kosztem uzyskania przychodów będzie koszt nabycia zbywanego papieru wartościowego – w tym przypadku akcji.
To jest tylko część artykułu, zobacz pełną treść w e-wydaniu Gazety Prawnej.