Przepisy ustawy o VAT obowiązujące do końca listopada 2008 r. nie pozwalały na odliczenie podatku od wydatków, które nie są kosztem podatkowym, w tym nakładów na zaniechaną inwestycję. W momencie podjęcia decyzji o zaniechaniu inwestycji podatnik był zobowiązany do korekty (w praktyce – zwrotu) odliczonego VAT. Ostatnio NSA wypowiedział się w tej sprawie. Co wynika z tego orzeczenia?
MARCIN CHOMIUK
dyrektor w PricewaterhouseCoopers
W rozpatrywanej przez NSA sprawie podatnik zwrócił się o wydanie interpretacji w sprawie odliczania VAT naliczonego od wydatków związanych z zaniechanymi inwestycjami, mimo że w momencie składania wniosku takich wydatków nie można było zaliczyć do kosztów podatkowych. Organ podatkowy, opierając się na literalnej wykładni art. 88 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT, uznał, że podatnikowi nie przysługuje prawo do odliczenia VAT naliczonego na wydatkach inwestycyjnych, związanych z zaniechaną inwestycją. Powołując się na orzecznictwo Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości, podatnik stwierdził jednak, że krajowe regulacje naruszają zasadę neutralności VAT.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie przyznał rację podatnikowi i uznał, że 1 maja 2004 r. katalog norm prawnych obowiązujących w Polsce został rozszerzony o przepisy prawa unijnego. Tym samym sąd krajowy przy rozstrzyganiu spraw spornych obowiązany jest do oceny, czy zastosowana norma prawa krajowego jest zgodna z prawem wspólnotowym. W wypadku stwierdzenia niezgodności może odmówić jej zastosowania. WSA doszedł do przekonania, że art. 88 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT jest niezgodny z zasadami i normami prawa wspólnotowego zawartymi w VI Dyrektywie oraz dyrektywie 2006/112, a w szczególności z art. 17 i art. 168 tych dyrektyw wprowadzającymi podstawową dla systemu VAT zasadę, zgodnie z którą dla realizacji prawa do odliczenia podatku naliczonego od podatku należnego konieczne jest istnienie związku tego podatku naliczonego z czynnościami opodatkowanymi.
Organ podatkowy wniósł od tego wyroku skargę kasacyjną. NSA w pełni podzielił stanowisko podatnika w orzeczeniu ogłoszonym 23 lipca 2009 r. (sygn. akt I FSK 1324/08) i oddalił skargę. W bardzo zwięzłym uzasadnieniu sędzia sprawozdawca stwierdził, że dla prawidłowej interpretacji art. 88 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT należy stosować wykładnię celowościową. Podatnik nie może być pozbawiony prawa do odliczenia VAT naliczonego od wydatków związanych z inwestycjami czynionymi w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, tylko z tego względu, że zostały one później zaniechane.