Opodatkowanie dochodów z odsetek może budzić wątpliwości. W jaki sposób opodatkować takie dochody, gdy pożyczki udziela spółka posiadająca zagraniczny zakład ze środków tego zakładu spółce mającej siedzibę w innym państwie?
dr JANUSZ MARCINIUK
doradca podatkowy Marciniuk i Wspólnicy
Jak wynika z art. 11 Konwencji Modelowej (KM-OECD), odsetki zasadniczo powstają w państwie miejsca zamieszkania lub siedziby ich płatnika. Jednocześnie odsetki powstające w jednym państwie, wypłacane na rzecz osoby mającej miejsce zamieszkania lub siedzibę w drugim państwie mogą być opodatkowane zarówno w tym drugim państwie, jak i w państwie, w którym powstają. Jeżeli jednak osoba uprawniona do odsetek ma miejsce zamieszkania lub siedzibę w drugim państwie, to wówczas podatek u źródła nie może przekroczyć określonego w umowie o unikaniu podwójnego opodatkowania progu procentowego brutto tych odsetek. W przypadku transakcji z udziałem zakładu opodatkowanie dochodów z odsetek może okazać się problematyczne. Przykładowo spółka będąca rezydentem państwa A i posiadająca zakład w państwie B udziela ze środków tego zakładu pożyczkę na rzecz innej spółki mającej siedzibę w państwie C. Zakładamy, że pomiędzy każdym z państw została zawarta umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania. Osobą uprawnioną do odsetek jest w tej sytuacji spółka-pożyczkodawca, a nie jej zakład. W konsekwencji spółka dłużnik, wypłacając odsetki, będzie, co do zasady, zobowiązana do pobrania podatku. Potrącony u źródła podatek podlega odliczeniu od podatku spółki pożyczkodawcy (na zasadzie proporcjonalnego odliczenia), jeżeli dochód w postaci odsetek od środków udostępnionych przez zakład nie będzie w państwie A zwolniony z podatku na podstawie umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania zawartej z państwem, w którym położony jest zakład.
Jednak większość umów o unikaniu podwójnego opodatkowania przewiduje w odniesieniu do dochodu uzyskanego przez zakład zwolnienie z opodatkowania (wyłączenie z progresją) w państwie siedziby jego jednostki macierzystej. Powoduje to, że odliczenie potrąconego u źródła podatku przez jednostkę macierzystą (spółkę pożyczkodawcę) nie jest w ogóle możliwe. Również zakład pozbawiony jest możliwości odliczenia potrąconego w państwie C podatku u źródła. Co prawda uzyskane od spółki dłużnika odsetki stanowią przychody zakładu podlegające opodatkowaniu w państwie jego położenia, jednak brak możliwości zastosowania którejkolwiek z umów o unikaniu podwójnego opodatkowania zawartych pomiędzy państwami A, B i C wyklucza odliczenie przez zakład potrąconego u źródła podatku.