Naczelnik urzędu skarbowego, do którego podatnik skierował wniosek o umorzenie podatku od spadków i darowizn, musi wystąpić o udzielenie zgody na przyznanie tej ulgi do wójta, burmistrza lub prezydenta miasta.
ANALIZA
Przyznanie ulgi uznaniowej w podatku od spadków i darowizn wymaga współdziałania naczelnika urzędu skarbowego z organem samorządu terytorialnego. Wpływy z tego podatku stanowią źródło dochodów własnych gminy, przy czym podatek ten pobierany jest przez urzędy skarbowe.
Zgodnie z ustawą o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (t.j. Dz.U. z 2008 r. nr 88, poz. 539) naczelnik urzędu skarbowego może umarzać, odraczać termin zapłaty lub rozkładać na raty podatek wyłącznie na wniosek lub za zgodą wójta (burmistrza, prezydenta). Zgoda wydawana jest w formie postanowienia, na które - w przypadku odmowy - podatnik nie może złożyć zażalenia (podlega ono na zasadach ogólnych kontroli sądu administracyjnego). Brak zgody wyłącza możliwość udzielenia ulgi.
- Podział kompetencji w zakresie przyznawania ulg w zapłacie podatków pomiędzy dwie różne administracje może prowadzić do problemów w zakresie zaskarżania negatywnych decyzji w tym zakresie - mówi Paweł Jabłonowski, doradca podatkowy w Kancelarii Prawnej Chałas i Wspólnicy. Zdaniem eksperta problemy te wynikają z procedury zajmowania stanowiska przez inny organ, w tym przypadku - organ jednostki samorządu terytorialnego.
- O ile adresat, do którego kierowane jest zapytanie w sprawie opinii, jest zasadny, o tyle organ, który faktycznie wydaje decyzje w tej sprawie, czyli naczelnik urzędu skarbowego, wydaje się budzić wątpliwości - twierdzi Paweł Jabłonowski.

Weryfikacja postanowień

Ekspert wskazuje, że organ który faktycznie podejmuje decyzję o udzieleniu ulgi w formie umorzenia, odroczenia terminu zapłaty, rozłożenia na raty, zwolnienia płatnika lub ograniczenia poboru należności, musi kierować się opinią organu jednostki samorządu terytorialnego. Bez zmiany takiej opinii nie ma raczej możliwości wydania decyzji o przeciwnej treści.
- Zmiana samej opinii organu jednostki samorządu terytorialnego wymaga uruchomienia sądowego trybu kontroli ostatecznych rozstrzygnięć organów administracji, bowiem stanowisko organu jednostki samorządu terytorialnego wydawane w formie postanowienia nie podlega zaskarżeniu - podkreśla ekspert.
W opinii Pawła Jabłonowskiego przyznanie prawa do zaskarżania powyższych postanowień znacznie uprosiłoby procedurę odwoływania się od negatywnych decyzji w aspekcie przyznawania ulg.
- Powtórna weryfikacja stanowiska organu przez sam organ samorządu terytorialnego jest znacznie łatwiejsza dla niego aniżeli dla sądu. Nie wydaje się zatem, aby w istotny sposób mogła ona wpłynąć na pracę organów samorządu terytorialnego, na pewno odciążyłaby sądy administracyjne - twierdzi ekspert.

Zmiana przepisów

Likwidację subsydiarności kompetencji naczelnika w stosunku do uprawnień organu samorządu w zakresie przyznawania ulg postulowali posłowie w interpelacji (nr 3386) do ministra finansów MF wyjaśniło, że obowiązek współdziałania organów samorządu terytorialnego z organami podatkowymi wynika z tego, że udzielenie podatnikowi pomocy wiąże się z jednoczesnym zmniejszeniem dochodów gminy. Proponowana zmiana przyznająca uprawnienia organu podatkowego w podatku od spadków i darowizn wójtowi (burmistrzowi, prezydentowi miasta) nie miałaby charakteru wyłącznie formalnego, lecz systemowy. Wiązałaby się także z nałożeniem na jednostki samorządu terytorialnego obowiązku administrowania podatkiem od spadków i darowizn w całości.