Od 1 lipca na stare banderole na papierosy trzeba naklejać banderole legalizacyjne – twierdzi MF. Nowe znaki akcyzy wprowadzono od 1 marca i zachowują one ważność przez sześć miesięcy. W konsekwencji stare banderole są ważne do końca sierpnia – przekonują eksperci.
RAPORT
Stare znaki akcyzy na papierosy stracą ważność z końcem sierpnia, a nie jak podawano dotychczas, 30 czerwca. To konsekwencja wprowadzenia od 1 marca 2009 r. nowej ustawy o podatku akcyzowym oraz rozporządzenia o oznaczaniu wyrobów akcyzowych. W związku z tymi regulacjami i przepisami przejściowymi stare znaki akcyzy zachowują ważność przez sześć miesięcy od wprowadzenia nowych. Skoro nowe banderole weszły w życie od 1 marca 2009 r., to łatwo obliczyć, że stare są ważne do 31 sierpnia. Do tej pory zarówno producenci, dystrybutorzy, jak i samo Ministerstwo Finansów termin sześciomiesięczny liczyli od 1 stycznia 2009 r., stąd utrata mocy starych banderol na papierosy – wprowadzonych rozporządzeniem z 20 listopada 2008 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie oznaczania wyrobów akcyzowych znakami akcyzy, a obowiązującym od 1 stycznia 2009 r. – podawana była jako 1 lipca. Zapomniano tylko o rozporządzeniu wprowadzonym razem z nową ustawą akcyzową. Takie wnioski potwierdzają eksperci ze spółki doradztwa podatkowego MDDP.
Ministerstwo Finansów, ustosunkowując się do tych argumentów, odpowiedziało nam, że stare banderole tracą moc 30 czerwca, bo nowe weszły w życie 1 stycznia.

Stara ustawa

Przed 1 marca 2009 r. podstawą dla wprowadzania wzorów znaków akcyzy był art. 92 ustawy akcyzowej z 2004 roku, na podstawie którego minister finansów wydał rozporządzenie w 2004 roku, określające m.in. obowiązujący wzór znaków akcyzy.
Jak tłumaczy Krzysztof Flis, doradca podatkowy w MDDP, zmiana rozporządzenia z 2004 roku od 1 stycznia 2009 r., polegająca na zmianie obowiązującego wzoru znaków akcyzy i wprowadzeniu nowego wzoru, spowodowała, że rozporządzenie z 2004 roku nie stanowiło od tej daty podstawy prawnej obowiązywania znaków akcyzy nałożonych na opakowania papierosów przed 1 stycznia 2009 r.
Mimo zmiany rozporządzenia z 2004 roku od 1 stycznia 2009 r., znaki akcyzy naniesione na opakowania jednostkowe papierosów przed tą datą zachowały nadal swą ważność na mocy art. 105 ust. 2 ustawy akcyzowej z 2004 roku.
– W świetle tego przepisu znaki te miały zachować swą ważność po 31 grudnia 2008 r. do 30 czerwca 2009 r. – podaje Krzysztof Flis.
Dodaje, że w każdym przypadku zmiany wzoru znaków akcyzy wskazany przepis przewidywał okres przejściowy, w którym jednocześnie funkcjonować mogły znaki zmieniane oraz nowe.
Istotna jest utrata mocy ustawy akcyzowej z 2004 roku, będącej zarówno podstawą do określenia wzoru znaków akcyzy, jak również terminu okresu przejściowego. Z chwilą bowiem utraty mocy obowiązującej starej ustawy akcyzowej, tj. od 1 marca 2009 r., uchyleniu uległa podstawa prawna obowiązywania znaków wydanych na podstawie tej ustawy, tzn. zarówno tych według wzoru obowiązującego przed 1 stycznia 2009 r., jak również tych według wzoru obowiązującego od tej daty.
Znaki akcyzy naniesione na wyroby tytoniowe w 2008 roku, mimo zmiany rozporządzenia z 2004 roku, zachowały swą ważność po 31 grudnia 2008 r. na mocy art. 105 ust. 2 starej ustawy akcyzowej, która to ważność upływać miała 30 czerwca 2009 r.
– Wskutek uchylenia wraz z całą starą ustawą akcyzową również wymienionego przepisu znaki te utraciły podstawę ważności przewidzianą w tym przepisie od 1 marca 2009 r. – wyjaśnia Krzysztof Flis.



Nowe regulacje

Artykuł 134 ust. 2 nowej ustawy o akcyzie, która weszła w życie 1 marca 2009 r. regulujący sytuację zmiany wzorów znaków akcyzy, jest analogiczny z tym, który istniał w poprzedniej ustawie akcyzowej. Nie ma on jednak zastosowania do znaków wydanych na podstawie starej ustawy. Jest to bowiem przepis odnoszący się wyłącznie do sytuacji zmiany wzoru znaków akcyzy, mającej miejsce w trakcie obowiązywania nowej ustawy akcyzowej.
Na ten aspekt zwraca uwagę Małgorzata Sobońska, adwokat, partner w MDDP, która podkreśla, że wprowadzenie wzoru znaków akcyzy w rozporządzeniu wydanym już na podstawie nowej ustawy akcyzowej z formalnoprawnego punktu widzenia jest także zmianą wzoru znaków akcyzy, nawet jeżeli wzór ten graficznie jest identyczny ze wzorem obowiązującym od 1 stycznia 2009 r. Jednak zmiana ta nie nastąpiła wskutek zastosowania art. 134 ust. 2 nowej ustawy akcyzowej. Przepis ten dotyczy wyłącznie zmiany wzoru znaków akcyzy przez ministra finansów w drodze rozporządzenia. Nie obejmuje zaś sytuacji uchylenia podstawy prawnej upoważniającej ministra finansów do zmiany wzoru znaków akcyzy.
Mimo uchylenia podstawy prawnej obowiązywania banderol wydanych na podstawie starej ustawy akcyzowej (zarówno tych, które obowiązywały w 2008 roku, jak również tych obowiązujących od 1 stycznia 2009 r.), ich ważność została utrzymana, ale nie na podstawie art. 134 ust. 2 nowej ustawy akcyzowej.
– Ważność tych banderol została utrzymana na podstawie przepisu przejściowego, przewidzianego w art. 167 nowej ustawy. Przepis ten jednocześnie nie wskazuje okresu ważności tych znaków, co teoretycznie oznacza, że okres ten w ogóle nie został wskazany – zastanawia się Małgorzata Sobońska.
Stwierdza też, że interpretacja, zgodnie z którą znaki wydane i wycofane na podstawie poprzednio obowiązującej ustawy nigdy nie miałyby utracić swej ważności, kłóci się z wykładnią systemową przepisów dotyczących zmiany wzorów znaków akcyzy.
Z tego względu należy przyjąć, że utrzymanie ważności wycofywanych znaków powinno być ograniczone w czasie. Jedynym przepisem, który takie ograniczenie wprowadza, jest art. 134 ust. 2 nowej ustawy akcyzowej, który mógłby mieć tu zastosowanie, ale wyłącznie w drodze analogii. Jednak zastosowanie tego przepisu do znaków akcyzy, których okres ważności został wydłużony na mocy art. 167 nowej ustawy akcyzowej, możliwe jest tylko od 1 marca 2009 r., a nie od 1 stycznia 2009 r.
W tym drugim przypadku oznaczałoby to zastosowanie ustawy do stanu faktycznego powstałego przed jej wejściem w życie bez wyraźnego upoważnienia ustawowego, a to stanowi naruszenie zasady prawo nie działa wstecz.
– Sześciomiesięczny, wydłużony termin obowiązywania wycofanych znaków akcyzy należy liczyć od dnia wejścia w życie nowej ustawy akcyzowej, tj. od 1 marca 2009 r., a nie od 1 stycznia 2009 r., jak uważa minister finansów – tłumaczą eksperci MDDP. Znaki te zachowują więc swoją ważność do końca sierpnia 2009 r.



Koszt banderoli

Na koniec warto dodać, że podatnicy, którzy posiadają papierosy ze znakami akcyzy według wzoru obowiązującego do 31 grudnia 2008 r., po utracie ich ważności będą musieli doklejać na paczki papierosów banderole legalizacyjne o wartości 1,3 zł. Część z nich – zwłaszcza dystrybutorzy i producenci – już dokupili te banderole, mimo że mogli z tym poczekać jeszcze dwa miesiące – do 31 sierpnia.
STANOWISKO MF W SPRAWIE BANDEROL
Nowe wzory banderol wprowadzone zostały rozporządzeniem ministra finansów z 20 listopada 2008 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie oznaczania wyrobów akcyzowych znakami akcyzy (Dz.U. nr 208, poz. 1309). Nowe wzory banderol na wyroby tytoniowe zostały wprowadzone 1 stycznia 2009 r., natomiast nowe wzory banderol na wyroby spirytusowe i winiarskie 1 marca 2009 r.
Wzory znaków akcyzy określa rozporządzenie wykonawcze do ustawy o podatku akcyzowym. Ze zmianą wzoru mamy do czynienia jedynie wtedy, jeżeli jeden z jego elementów ulegnie zmianie. W przeciwnym wypadku każda zmiana aktu prawnego wiązałaby się ze zmianą wzoru znaków akcyzy, a więc koniecznością nanoszenia banderol legalizacyjnych oraz koniecznością zwrotu niewykorzystanych znaków akcyzy.
Wydanie nowego aktu prawnego czy jego nowelizacja nie oznacza więc zmiany wzoru znaków akcyzy, chyba że jest to celem tego aktu prawnego. Od 1 stycznia 2009 r. dotychczasowe wzory banderol na wyroby tytoniowe w kolorze niebieskim i zielonym zastąpione zostały nowymi wzorami banderol w kolorze beżowo-fioletowym. Od wejścia w życie rozporządzenia wprowadzającego te wzory banderol nie miała już miejsca żadna zmiana wzorów banderol.
Sześciomiesięczny okres ważności dotychczasowych wzorów znaków akcyzy jest liczony od 1 stycznia 2009 r. dla znaków akcyzy na wyroby tytoniowe i upływa 30 czerwca 2009 r.
13,4 mld zł wyniosły w 2008 roku dochody z akcyzy od wyrobów tytoniowych