Umowy w sprawie unikania podwójnego opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i majątku definiują pojęcie zakładu jako stałą placówkę, przez którą całkowicie lub częściowo jest prowadzona działalność przedsiębiorstwa. Kiedy zagraniczny przedsiębiorca budowlany ma obowiązek dokonania rejestracji podatkowej?
dr JANUSZ MARCINIUK
doradca podatkowy Marciniuk i Wspólnicy
Plac budowy, prace budowlane lub instalacyjne stanowią zakład tylko wtedy, jeżeli trwają dłużej niż określony w umowie czas. Dopóki zagraniczna osoba prawna nie posiada w Polsce zakładu, nie działa w Polsce w charakterze płatnika lub nie rejestruje się jako czynny podatnik VAT, nie ma obowiązku dokonywania w polskim urzędzie skarbowym zgłoszenia identyfikacyjnego.
W przypadku decyzji o rejestracji dla celów VAT wraz ze zgłoszeniem rejestracyjnym VAT-R konieczne jest również złożenie zgłoszenia identyfikacyjnego NIP. Zgłoszenia takiego dokonuje się w urzędzie skarbowym właściwym w sprawach VAT. Problem pojawia się w momencie, kiedy działalność prowadzona w Polsce przez zagranicznego przedsiębiorcę budowlanego staje się zakładem w rozumieniu umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania. W przypadku prac budowlanych decyduje o tym okres ich prowadzenia. Dla celów rozliczania CIT właściwy będzie urząd skarbowy inny niż dla rozliczeń z tytułu VAT. W takiej sytuacji organy podatkowe właściwe dla CIT wymagają dodatkowej rejestracji, żądając w szczególności zgłoszenia aktualizacyjnego NIP. Żądanie takie nie znajduje oparcia w przepisach. Zgodnie bowiem z art. 5 ust. 1 ustawy o NIP zgłoszenia identyfikacyjnego dokonuje się jednokrotnie, bez względu na rodzaj oraz liczbę opłacanych przez podatnika podatków, formę opodatkowania, liczbę oraz rodzaje prowadzonej działalności gospodarczej oraz prowadzonych przedsiębiorstw. Powstanie zakładu z tytułu prowadzonych prac budowlanych rodzi jedynie obowiązki w zakresie rozliczania CIT, nie powodując przy tym zmian wymagających składania aktualizacji NIP.
W związku z tym, że w opisanym przypadku przepisy prawa podatkowego nie określają procedury rejestracyjnej, wystarczające wydaje się złożenie w urzędzie skarbowym właściwym dla CIT pisemnego zawiadomienia o fakcie powstania zakładu w rozumieniu umowy wraz z kopią NIP potwierdzającą wcześniejsze dokonanie rejestracji dla celów NIP w urzędzie właściwym dla VAT. Na tej podstawie organ podatkowy właściwy dla CIT powinien odnotować nowego podatnika. Zastosowanie się do żądania organu podatkowego w zakresie aktualizacji NIP spowodowałoby natomiast uchybienie przepisom o właściwości miejscowej organów podatkowych i w konsekwencji naruszałoby zasadę praworządności.