Przepisy nie przewidują wprost możliwości rozliczenia strat z funduszy inwestycyjnych jak przy inwestycjach giełdowych. Korzystna dla podatników interpretacja nieprecyzyjnych przepisów jest jednak ryzykowna.
Kwestia rozliczania strat z tytułu umorzenia jednostek uczestnictwa funduszu inwestycyjnego od dłuższego czasu jest przedmiotów sporów między podatnikami a fiskusem. Problem ten jest tym częściej poruszany, im więcej osób lokujących środki pieniężne w funduszach w związku z trwającą bessą na rynku akcji zaczęło ponosić coraz większe straty. Możliwość odliczenia poniesionej straty mogłaby przecież znacząco obniżyć uzyskany przez nich dochód podlegający opodatkowaniu.
Konstrukcja opodatkowania dochodów uzyskiwanych z tytułu uczestnictwa w funduszach kapitałowych wyrażona w przepisach ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.) nie przewiduje jednak wprost takiej możliwości. Podkreślić trzeba, że możliwość rozliczenia straty dla celów podatkowych mają na przykład inwestorzy giełdowi lokujący środki pieniężne bezpośrednio w papiery wartościowe lub instrumenty pochodne.

Opodatkowanie liniowe

Przychody, których źródłem są inwestycje giełdowe, obciążone są 19-proc. podatkiem liniowym, który odprowadzany jest od dochodu. Oznacza to, że opodatkowaniu podlega kwota będąca różnicą między przychodem a kosztem jego uzyskania. Jeśli różnica ta jest ujemna, to oznacza, że inwestor w danym roku podatkowym poniósł stratę. Obowiązek dokonania odpowiedniego rozliczenia ciąży na inwestorze i podlega wykazaniu w rocznym zeznaniu PIT-38.
Do poniesionych strat z inwestycji giełdowych, zgodnie z przepisami o PIT, zastosowanie ma generalna reguła odnosząca się do rozliczenia strat ze źródła przychodów, która określa, że o wysokość straty ze źródła przychodów, poniesionej w roku podatkowym, można obniżyć dochód uzyskany z tego źródła w najbliższych kolejno po sobie następujących pięciu latach podatkowych.

Opodatkowanie zryczałtowane

Inaczej jest natomiast w przypadku dochodów z tytułu uczestnictwa w funduszach kapitałowych, od których pobierany jest 19-proc. zryczałtowany podatek dochodowy. Płatnikiem tego podatku nie jest jednak uczestnik funduszu inwestycyjnego, ale podmiot wypłacający uczestnikowi należności, tj. właściwe towarzystwo funduszy inwestycyjnych.



W odniesieniu do dochodów z funduszy przepisy o podatku dochodowym od osób fizycznych określają wprost, że dochodów z funduszy nie pomniejsza się o straty z tytułu udziału w funduszach kapitałowych oraz o inne straty z kapitałów pieniężnych i praw majątkowych, poniesionych w roku podatkowym oraz w latach poprzednich. Ponadto dochodów (przychodów) z tytułu udziału w funduszach nie łączy się również z innymi dochodami opodatkowanymi na zasadach ogólnych, tj. według skali podatkowej.
W związku z powyższym strat z funduszy inwestycyjnych nie można rozliczyć ani z dochodami uzyskanymi z innego funduszu inwestycyjnego, ani z żadnymi innymi dochodami.

Interpretacja podatników

Wnikliwa analiza przepisów ustawy o PIT pozwala jednak na sformułowanie korzystnej dla uczestników funduszy interpretacji. Niejednoznacznie brzmiące przepisy ustawy nie zakazują bowiem wprost odliczenia straty z funduszy inwestycyjnych od dochodów giełdowych, tj. na przykład ze sprzedaży akcji. Zarówno dochód ze sprzedaży akcji, jak i z uczestnictwa w funduszach kapitałowych należą do tej samej grupy przychodów, tj. przychodów z kapitałów pieniężnych.
Formuła przepisu zawartego w art. 30a ust. 5 ustawy o PIT określająca brak możliwości pomniejszanie dochodu z udziału w funduszach kapitałowych o stratę z takich funduszy lub inne straty z kapitałów pieniężnych i praw majątkowych poniesione w roku podatkowym oraz w latach poprzednich nie zakazuje jednak wypracowania przeciwnej interpretacji. Wtedy możliwe staje pomniejszenie dochodu ze sprzedaży akcji o stratę z funduszu inwestycyjnego.
Pamiętać jednak trzeba, że kwestia rozliczenia straty z funduszu inwestycyjnego zgodnie z powyższym wnioskowaniem jest jednak kontrowersyjna i była już przedmiotem interpretacji podatkowych wydawanych przez organy podatkowe. Organy konsekwentnie kwestionują możliwość takiego rozliczenia.
Ważne!
Przepisy ustawy o PIT, mimo że zyski z funduszy kapitałowych i ze sprzedaży akcji obciążają tą samą 19-proc. stawką, różnicują sposób opodatkowania otrzymywanych przez inwestorów należności z tych dwóch źródeł przychodu
8 DNI zostało do rocznego rozliczenia PIT